-
बसन्त महर्जन
Posts
मानवअधिकार रक्षाको लडाइँ र गौतम बुद्धको शिक्षा
मानवअधिकार विश्वका समस्त मानव जातिसँग सम्बन्धित कुरा भएकाले यो स्वत: विश्वव्यापी सरोकारको विषय बनेको हो । सबैको चासो रहेको यो विषय संवेदनशील छ । मानवअधिकार...
गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल र ‘मुंगेरीलाल की हसीन सपनेँ’
गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल सञ्चालनमा आएपछि लुम्बिनीको भ्रमणमा आउने पर्यटकको संख्या ह्वात्तै बढ्ने नेपाली बुझाइले फेल खाएको छ। यो विमानस्थलको प्रयोजन लुम्बिनी आउने धार्मिक पर्यटकसँग...
किन र कसरी विकास भयो बौद्ध धर्म–दर्शनका अनेकौं सम्प्रदायहरू ?
वर्तमान विश्वमा बौद्ध धर्म–दर्शन लोकप्रिय छ। आफ्नै प्रयासले सत्यको बोध गरी त्यही सत्यरूपी शिक्षालाई सर्वसुलभ गर्ने गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी नेपालभित्रै परेकाले नेपालीहरू उनीसँग भावनात्मक...
सुमेधदेखि गौतम बुद्धसम्मको दीर्घ यात्रा: बौद्ध दर्शनको आधारभूत ज्ञान
हिलो बाटोमा एक ऋषि लम्पसार परेर बुद्धलाई हिँड्न सहज बनाइरहेको दृश्य समेटिएको चित्रकला बौद्ध समाजमा निकै प्रचलित छ। यो चित्र देखेर कसैकसैको मनमा यस्तो कुरा...
नेवार समाजमा छोरी
समाजका हरेक गतिविधि तथा चालचलनलाई हिजोआज लैंगिक दृष्टिबाट हेर्ने र लैगिक समानताको वकालत गर्ने सोचको विकास भएको छ। यो विस्तृत तवरले हेर्नुपर्ने विषयवस्तु हो। त्यसमा...
सत्यमोहन जोशीसँगका सम्झना
सत्यमोहन जोशीसँग अन्तर्वार्ता लिइरहेको थिएँ– उहाँकै घरको अध्ययन कक्षमा। यसैबीच हाम्रो सामु तात्तातो ‘योमरी’ आइपुग्यो– त्यो धान्यपूर्णिमाको दिन थियो। यो पूर्णिमालाई नेवार समाजमा योमरीसँग जोडेर...
किन हुन सकेन विज्ञानको कसीमा राखेर धामीझाँक्रीको अध्ययन?
धामी र झाँक्री भन्ने बित्तिकै अवैज्ञानिक, अन्धविश्वास, पछौटेपना बुझिहाल्ने प्रवृत्ति मौलाइरहेको अवस्थामा झाँक्रीहरूका कुरालाई हाँसोमा उडाउनु प्राकृतिक, अध्यात्मिक र मनोविज्ञानका पाटोहरूलाई उपेक्षा गर्नु हो। यी...
दसैंमा पशुुबलि
हिंसाविरूद्ध यस्तो बेलामा बोलिने शब्दहरू हिंसात्मक हुने गरेको पनि पाइन्छ जुन बौद्ध आचरण अनुकूल हुँदैनन्। कुनै धर्मविशेषका विरूद्ध लाग्ने र आफ्नो धर्म फैलाउने मनसाय बौद्ध...
तीर्थ हो टुकुचा, कहाँ हराएको थियो र भेटिनलाई?
प्रचलित नेवार भाषामा नदीलाई खु वा खुसि भनिन्छ। खु मात्रै पनि भनिन्छ। टुकुचाको मौलिक नाम ‘तुखु’ हो। नेवार बोलीमा ‘ट’ वर्णको अभाव भएका कारण ‘टु’...
गणतन्त्रमा कैलासकूट राज–भवनको खोजी
आर्थिक वर्ष २०७५/७६ को बजेट भाषणमा लिच्छविकालीन कैलासकूट भवनको सन्दर्भ पनि उल्लेख गरिएको थियो। जेठ १५ को उक्त भाषण वक्तव्यको बुँदा १२६ मा उल्लिखित यो...