साहित्य/कला/संस्कृति

युधिष्ठिरका लागि त द्रौपदी नै पटरानी भएकी र उनको आदेश नभई अरुले भोग गर्न नपाउने अवस्था यसकारणले पनि थियो कि उनी ज्येष्ठ पाण्डव थिए, भावी राजा थिए र उनैको राज्य पुनर्वहालीका लागि अनेक प्रयास हुँदै थियो र शक्ति सञ्चयका लागि वारणावतबाट अचानक मरेको नाटक गरेर भाग्नु परेको थियो। कुन्तीको अव्यक्त प्रतिशोधले नयाँ राजनीतिको उदय हुँदै पनि थियो। कुन्ती नबोलिकन आफ्नो योजना बनाउँदै थिइन् र आफ्ना छोराहरूलाई कुमालेले माटोलाई स्वरूप दिएजस्तै गरी नयाँ राज्य सञ्चालन तयारीका लागि परिवारलाई एकत्रित गराउँदै थिइन् ……..

हुन त देखावटी रूपमा महाराज धृतराष्ट्रको पनि चाहना युधिष्ठिरलाई राज्य सञ्चालनका लागि तयारी गर्नु नै थियो। ऋषि कणिकको चाहना …

यसका लागि उनको पूर्वजन्मको कथा हालियो,  अनि पाँचै जनासँग भिन्दाभिन्दै विवाह रचियो र विधिवत् रूपमा द्रौपदी पाँच भाइकी रानी बनिन्। मूलतः उनी युधिष्ठिरकी रानी मानिने र पालैसँग युधिष्ठिर र अन्य राजकुमारहरूसँग सहवास गर्ने भन्ने कुरा पारित भएको थियो श्रीकृष्ण,  बलराम र वेदव्याससँगको वार्तालापमा। पाञ्चाल राज्यका लागि पनि यो विवाह प्रतिष्ठाको विषय बनेको थियो भने महाराज द्रुपद पनि असमञ्जसमा परेका थिए। के गर्ने,  के नगर्ने? ………

विवाह त गर्नुपर्ने थियो अर्जुनसँगै तर विवाह भयो पाँचै जना पाण्डवहरूसँग। हुनुपर्ने त्यही थियो भन्ने सल्लाह श्रीकृष्ण र श्रीकृष्ण द्वैपायन व्याससमेतको थियो। काम्पल्य बडो असमञ्जसमा थियो किनभने स्वयंवर गरेर गएकी राजकुमारीका बारेमा धेरै चर्चा गर्नु …

द्रौपदीको रूपमाथि सुरुमा द्रौपदीलाई घमण्ड रह्यो होला तर कतिपय घटनाले उनमा आफ्नो रूपमाथि चिन्ता लाग्न थाल्यो र पाण्डवमाथि जति पनि मार परिरहेको छ, सबै आफ्ना कारणले हो कि भन्ने कता कता लाग्न थालेको थियो। उनको पाँच भाइसँग विवाह हुनुका पछिल्तिरको कारण पनि कतै उनको रूपले त काम गरेको थिएन भन्ने शङ्का पनि उनलाई लाग्न थाल्थ्यो …….

वास्तवमा द्रौपदी त अर्जुनको पौरखले प्राप्त भएकी थिइन्। यदि त्यो स्वयंवरको बेलामा अर्जुन भेष बदलेर भने पनि नआएका भए त्यो स्वयंवरमा कसैले पनि ती विश्वसुन्दरी पाञ्चालीलाई लान नसक्ने देखिन्थ्यो। त्यस्तो महत्वपूर्ण राजसभामा ती ब्राह्मण भेषधारी कुमारहरू कसरी पुगे भन्ने पनि रहस्यकै विषय बनेको थियो। …

काम्पल्यमा स्वयंवर छ भन्ने कुरा उनीहरूले थाहा त पाएका थिए तर आफूहरू किन एकचक्रा नगरीबाट काम्पल्य जाँदैछन् भनेर अर्जुनले अरुलाई सुइँको पनि दिएका थिएनन्। अरु त अरु, छोराहरू ब्राह्मण कुमारहरूको भेषमा द्रुपद महाराजको दरबारमा जाँदैछन् भन्ने माता कुन्तीसम्मलाई पनि थाहा थिएन।

द्रौपदीको स्वयंवरले राजसभामा हलचल मच्चायो। स्वयंवरमा उपस्थित राजा महाराजा र क्षत्रिय कुमारहरूमा किन रिस उठ्यो त थाहा भएन तर हीनताबोध भने भयो। राजा महाराजाको क्षमतामा एउटा ब्राह्मण कुमारले व्यंग्य गरे। व्यंग्यमात्र गरेनन्, द्रौपदीजस्ती विश्व सुन्दरीमाथि वैधानिकरूपमा अधिकार जमाए अर्थात् विवाह गर्न पाउने अधिकार प्राप्त गरे। विवाद जतिसुकै भए पनि, आपसमा युद्ध नै गरे पनि भीम र अर्जुनको रणकौशलले सबै …

शिखण्डी जति सुरवीर थिए, जति अन्यमनस्क भावमा रहन्थे, त्यति नै भीष्ममा पनि पूर्व जानकारी उनले पाएका थिए भन्ने बुझिन्छ ……

सानैदेखि शिखण्डीमा राज्यको खासै परवाह थिएन। उनको सपना र जपनामा शन्तनु नन्दन देवब्रत मात्र हुन्थे। उनको मृत्यु मात्र हुन्थ्यो। उनलाई पनि थाहा थियो, गाङ्गेयको मृत्यु उत्तरायणमा हुनेछ र उनको इच्छा मरण हुनेछ। चाहेको दिन मात्र मर्नेछन्। र पनि अम्बा हुँदाको प्रतिशोध यति गहिरोसँग जमेको थियो कि कुनै पनि हालतमा उनी बदला लिएरै छोड्नेवाला थिए।

उता महाराज द्रुपदले पनि द्रोणाचार्यसँग बदला लिन भनेर पुत्रेष्टि यज्ञ गरेका थिए। त्यससँग पनि शिखण्डीलाई केही मतलब थिएन। त्यही दरबारमा लगाएको यज्ञबाट  पछि यज्ञबाट धृष्टद्युम्न र …