कणिक नीति, कणिक ऋषिले प्रतिपादित गरेको नीति। व्युत्पत्तिमूलक नेपाली शब्दकोश (नीलमणि ढुङ्गाना—२०७५) ले कणिकको अर्थ यस्तो लेखेको छ —राजनीति तथा अध्यात्म विषयका विशेषज्ञ एक मुनि। पाण्डवको उत्कर्ष देखेर चिन्तित धृतराष्ट्रलाई यिनले उपदेश दिएका थिए( महाभारत, आदिपर्व अध्याय १३९)।
महाभारतको आदिपर्वको १३९औँ अध्याय (गीताप्रेस संस्करण) मा कणिकले महाराजा धृतराष्ट्रलाई कूटनीतिक उपदेश दिएका छन्। युवराज पदको अभिषेकपछि युधिष्ठिरमा बुद्धि, शौर्य, धैर्यता, दयालुपन, नम्रता, स्थिरता र जनताप्रतिको अविचल प्रेम बढ्दै गयो। हस्तिनापुरबासी तथा सम्पूर्ण भारतवर्षले युधिष्ठिरमा दिवंगत महाराज पाण्डुको झझल्को महसुस गर्न थालियो। युवराज युधिष्ठिरको शील, सदाचार र विचारशीलबाट जनतामा प्रभाव पर्न थाल्यो।
भाइ भीमसेनले श्रीकृष्णका दाजु बलरामसँग खड्ग, गदा र रथयुद्धको विशिष्ट …
