हरिविनोद अधिकारी

युधिष्ठिरका लागि त द्रौपदी नै पटरानी भएकी र उनको आदेश नभई अरुले भोग गर्न नपाउने अवस्था यसकारणले पनि थियो कि उनी ज्येष्ठ पाण्डव थिए, भावी राजा थिए र उनैको राज्य पुनर्वहालीका लागि अनेक प्रयास हुँदै थियो र शक्ति सञ्चयका लागि वारणावतबाट अचानक मरेको नाटक गरेर भाग्नु परेको थियो। कुन्तीको अव्यक्त प्रतिशोधले नयाँ राजनीतिको उदय हुँदै पनि थियो। कुन्ती नबोलिकन आफ्नो योजना बनाउँदै थिइन् र आफ्ना छोराहरूलाई कुमालेले माटोलाई स्वरूप दिएजस्तै गरी नयाँ राज्य सञ्चालन तयारीका लागि परिवारलाई एकत्रित गराउँदै थिइन् ……..

हुन त देखावटी रूपमा महाराज धृतराष्ट्रको पनि चाहना युधिष्ठिरलाई राज्य सञ्चालनका लागि तयारी गर्नु नै थियो। ऋषि कणिकको चाहना …

यसका लागि उनको पूर्वजन्मको कथा हालियो,  अनि पाँचै जनासँग भिन्दाभिन्दै विवाह रचियो र विधिवत् रूपमा द्रौपदी पाँच भाइकी रानी बनिन्। मूलतः उनी युधिष्ठिरकी रानी मानिने र पालैसँग युधिष्ठिर र अन्य राजकुमारहरूसँग सहवास गर्ने भन्ने कुरा पारित भएको थियो श्रीकृष्ण,  बलराम र वेदव्याससँगको वार्तालापमा। पाञ्चाल राज्यका लागि पनि यो विवाह प्रतिष्ठाको विषय बनेको थियो भने महाराज द्रुपद पनि असमञ्जसमा परेका थिए। के गर्ने,  के नगर्ने? ………

विवाह त गर्नुपर्ने थियो अर्जुनसँगै तर विवाह भयो पाँचै जना पाण्डवहरूसँग। हुनुपर्ने त्यही थियो भन्ने सल्लाह श्रीकृष्ण र श्रीकृष्ण द्वैपायन व्याससमेतको थियो। काम्पल्य बडो असमञ्जसमा थियो किनभने स्वयंवर गरेर गएकी राजकुमारीका बारेमा धेरै चर्चा गर्नु …

द्रौपदीको रूपमाथि सुरुमा द्रौपदीलाई घमण्ड रह्यो होला तर कतिपय घटनाले उनमा आफ्नो रूपमाथि चिन्ता लाग्न थाल्यो र पाण्डवमाथि जति पनि मार परिरहेको छ, सबै आफ्ना कारणले हो कि भन्ने कता कता लाग्न थालेको थियो। उनको पाँच भाइसँग विवाह हुनुका पछिल्तिरको कारण पनि कतै उनको रूपले त काम गरेको थिएन भन्ने शङ्का पनि उनलाई लाग्न थाल्थ्यो …….

वास्तवमा द्रौपदी त अर्जुनको पौरखले प्राप्त भएकी थिइन्। यदि त्यो स्वयंवरको बेलामा अर्जुन भेष बदलेर भने पनि नआएका भए त्यो स्वयंवरमा कसैले पनि ती विश्वसुन्दरी पाञ्चालीलाई लान नसक्ने देखिन्थ्यो। त्यस्तो महत्वपूर्ण राजसभामा ती ब्राह्मण भेषधारी कुमारहरू कसरी पुगे भन्ने पनि रहस्यकै विषय बनेको थियो। …

काम्पल्यमा स्वयंवर छ भन्ने कुरा उनीहरूले थाहा त पाएका थिए तर आफूहरू किन एकचक्रा नगरीबाट काम्पल्य जाँदैछन् भनेर अर्जुनले अरुलाई सुइँको पनि दिएका थिएनन्। अरु त अरु, छोराहरू ब्राह्मण कुमारहरूको भेषमा द्रुपद महाराजको दरबारमा जाँदैछन् भन्ने माता कुन्तीसम्मलाई पनि थाहा थिएन।

द्रौपदीको स्वयंवरले राजसभामा हलचल मच्चायो। स्वयंवरमा उपस्थित राजा महाराजा र क्षत्रिय कुमारहरूमा किन रिस उठ्यो त थाहा भएन तर हीनताबोध भने भयो। राजा महाराजाको क्षमतामा एउटा ब्राह्मण कुमारले व्यंग्य गरे। व्यंग्यमात्र गरेनन्, द्रौपदीजस्ती विश्व सुन्दरीमाथि वैधानिकरूपमा अधिकार जमाए अर्थात् विवाह गर्न पाउने अधिकार प्राप्त गरे। विवाद जतिसुकै भए पनि, आपसमा युद्ध नै गरे पनि भीम र अर्जुनको रणकौशलले सबै …

शिखण्डी जति सुरवीर थिए, जति अन्यमनस्क भावमा रहन्थे, त्यति नै भीष्ममा पनि पूर्व जानकारी उनले पाएका थिए भन्ने बुझिन्छ ……

सानैदेखि शिखण्डीमा राज्यको खासै परवाह थिएन। उनको सपना र जपनामा शन्तनु नन्दन देवब्रत मात्र हुन्थे। उनको मृत्यु मात्र हुन्थ्यो। उनलाई पनि थाहा थियो, गाङ्गेयको मृत्यु उत्तरायणमा हुनेछ र उनको इच्छा मरण हुनेछ। चाहेको दिन मात्र मर्नेछन्। र पनि अम्बा हुँदाको प्रतिशोध यति गहिरोसँग जमेको थियो कि कुनै पनि हालतमा उनी बदला लिएरै छोड्नेवाला थिए।

उता महाराज द्रुपदले पनि द्रोणाचार्यसँग बदला लिन भनेर पुत्रेष्टि यज्ञ गरेका थिए। त्यससँग पनि शिखण्डीलाई केही मतलब थिएन। त्यही दरबारमा लगाएको यज्ञबाट  पछि यज्ञबाट धृष्टद्युम्न र …

अब यक्षले भन्न थाल्यो—के गर्ने, यही बिचमा कुवेरको आगमन भयो र मलाई त्यसरी योनि परिवर्तन गरेर महिला भएकोमा रिसाएर अब तँ सधैँका लागि महिला नै भई रहेस् भनेर श्राप दिनु भयो। अर्थात् अब योनि परिवर्तन गर्नका लागि प्रतिरोपण असम्भव हुन पुग्यो। अनि शिखण्डी सदाका लागि राजकुमारका रुपमा परिणत भए ………

यहाँनेर के कुरा स्पष्ट हुन सकेन भने स्थूणाकर्ण आफूमा मात्र र आफ्नोमात्र लिङ्ग स्थानान्तरण, रोपण र प्रतिरोपण गर्ने क्षमता राख्थ्यो कि जसकसैको पनि लिङ्ग परिवर्तन गर्न सक्ने क्षमता थियो? अझ लोक महाभारतमा त के पनि भनिन्छ भने शिखण्डीलाई लिङ्ग प्रदान गरेपछि कुनै यक्ष त्यो दरबारमा घुम्दै आयो जो स्थूणाकर्णको चिरपरिचित …

द्रौपदी अर्थात् पाँच नाथकी अनाथिनी—३७

आजसम्म महाराज द्रुपद र महारानी प्रिषती बाहेक कसैलाई पनि आफ्नो गोप्यता थाहा नभएको तर पत्नीका रूपमा विवाहित दशार्णकन्याले शंका लागेकाले माइती गुहारिन् र आफ्ना कारणले पाञ्चाल राज्य नै खतरामा पर्न लागेकाले र युद्धको बादल आकाशमा मडारिएको देखिएकाले राज्यभन्दा आफू सानो ठानेर मर्न आएकी हुँ भनेपछि यक्षको मन पग्लियो। ऊ सायद लिंग परिवर्तन गर्न सक्ने वैज्ञानिक थियो र आफ्नो दक्षता देखाएर गुण लगाउन चाहन्थ्यो …….

स्थूणाकर्णलाई दया यसकारणले लाग्यो कि यक्षको रूपमा ऊ निशाचर थियो, कतै लुकेर बस्थ्यो र बाहिर हिँड्दा भारी शरीर भएकाले मानिसहरूले राक्षस भन्ने सम्झेलान् भन्ने पनि थियो होला। तर थियो अत्यन्त दयालु …

द्रौपदी अर्थात् पाँच नाथकी अनाथिनी—३६

नियतिले देखाएको बाटो थियो, महान योद्धा, हस्तिनापुरका सेनापति, कुरुवंशीय शिरोमणि जस्ता योद्धालाई वाण हानेर वध गर्ने शक्ति सञ्चयमा लागेका शिखण्डी वास्तवमा स्त्री नै थिए तर सम्पूर्ण व्यवहार भने पुरुषको जस्तै गर्थे। उनको ध्याउन्न भनेको मात्र भीष्मको वध थियो र पाञ्चालका सुराकीहरूलाई उनले भीष्मको चियोचर्चो गर्ने र उनका दैनिकीको ख्याल गर्ने काममा लगाएका थिए। शिखण्डीलाई मात्र के थाहा थियो भने शिवजीको वरदान असत्य हुने छैन र अम्बाको बेलामा पाएको अपमान र दुःखको बदला यो जुनीमा लिन सक्नेछु जसका लागि शिवजीको वरदानले काम गर्नेछ। तर कहिले ? कुन बेलामा ? तर युद्धमा, भीष्मले पनि हतियार लिएर लडेकै …