२०७८ फाल्गुन ११, बुधबार १५:४४

आगामी साता केन्याको राजधानी नैरोबीमा हुनलागेको राष्ट्रसंघीय सम्मेलनले प्लास्टिकको प्रदुषण नियन्त्रणका लागि विश्वव्यापी कदम चाल्ने तयारी भइरहेको छ।

यो महत्त्वपूर्ण राष्ट्रसंघीय शिखर सम्मेलनमा प्लास्टिक प्रदूषण नियन्त्रणसम्बन्धी पहिलो विश्वव्यापी सन्धि गर्नका लागि बाटो तय गर्ने सम्बन्धमा विभिन्न देशका प्रतिनिधिले छलफल गर्नेछन्। तर, यस सम्बन्धमा फरक–फरक प्रस्तावहरू प्रस्तुत भइसकेको हुँदा प्रस्तावित सन्धिको क्षेत्र कस्तो हुने हो भन्ने अन्योल बढेको छ।

केन्याको राजधानीमा २८ फेब्रुअरीदेखि २ मार्चसम्म हुनलागेको राष्ट्रसंघीय वातावरण सभाले एउटा अन्तरसरकारी वार्ता समितिलाई समुद्रमा प्लास्टिक प्रदूषण अन्त्य गर्नका लागि देशहरूलाई बाध्यकारी बनाउन एउटा म्यान्डेट दिने निष्कर्षमा पुग्नसक्छ। प्लास्टिक न्यूनीकरण, रिसाइकल (नवीकरण) र व्यवस्थापनलाई राष्ट्रिय योजना र लक्ष्यमा तोकेरै त्यसो गर्नुपर्छ।

अहिले …

सप्तरीको महदेवा गाउँमा जन्मेका सिके अर्थात चन्द्रकान्त राउतलाई उनका समर्थकहरूले नामको अगाडि डाक्टर नलगाएर सम्बोधन गरेमा नमिठो मान्ने गर्छन । कुनै समयमा मधेसलाई सार्वभौम र स्वतन्त्र राष्ट्र घोषणाको मागसहित आन्दोलन गरेका राउतले पछिल्लो समयमा प्रदेश २ को राजनीतिमा आफ्ना गतिबिधिले धेरैको ध्यान आफुतिर पार्न सफल छन् । अघिल्लो मधेश आन्दोलनको राप उत्कर्षमा रहेको बेला ‘सार्वभौम र स्वतन्त्र मधेश राष्ट्र’ सम्बन्धी उनको माग सबभन्दा बढी क्रान्तिकारी र ‘मधेश नारा’को सर्वाधिक नयाँ संस्करण थियो । राउतले आफ्नो पृथक्तावादी अभियान परित्याग गरेर तत्कालीन नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी नेतृत्वको सरकारसँग वार्ता गरेर मुलधारको राजनीतितिर आए ।यसलाई केपी शर्मा ओलीसमक्ष आत्मसमर्पण गरेको भनेर केही समर्थकले सिके …

खानका लागि बाँच्नेभन्दा पनि बाँच्नको लागि खाने हो तर खाने त मिठ्ठै हो नि। किनामा, गुन्द्रुक, तामा, निबुवा, छोइला, अचार, सेलरोटी, थारु चट्नी अगाडी आएपछि अरूतिर मन जाला र?

किरात समुदायको मुख्य तिहुन हो किनामा। विशेष गरि हिउँद महिनाको तिहुन हो यो। गाउँमा हिउँदमा तरकारी उत्पादन गरिदैन्थ्यो वा हुँ

दैनथ्यो। त्यो बेला गुन्द्रुक र किनामाले छाक टार्ने गरिथ्यो। किनामाको अचार, तरकारी र सुप निकै लोकप्रिय थियो।

भटमासबाट बनाइन्छ किनामा। किनामा दुई तरिकाले बनाइन्छ। उसिनेको तात्‍तातो भटमास ओखलीमा कुटेर गुम्स्याएर बनाउन सकिन्छ। अर्को तरिकाचाहिँ पहिले भटमास भुटेर जाँतोमा पिस्ने अनि तातो पानीमा पाकिन्जेल उमालेर गुम्स्याउने। गुम्स्याएको भटमासलाई ताप चाहिन्छ। तापमा राखिएको …

स्थानीय सरकार पहिलो कार्यकाल पूरा गर्ने संघारमा छ। यस अवधिमा जनप्रतिनिधिले के के उपलब्धि हासिल गरे भन्ने त आम चासो र सरोकारको विषय हो तर तिनै जनप्रतिनिधिसँग सहकार्य गर्ने कर्मचारीले कसरी काम गरेका छन् भन्ने पनि उत्तिकै जल्दोबल्दो मुद्दा बनेको छ। जनप्रतिनिधिले दिएको आदेश र निर्णयको कार्यान्वयन गर्ने निकाय कर्मचारी प्रशासनले कस्तो भूमिका निर्वाह गर्यो भन्ने विषय झनै पेचिलो बन्दै गएको छ।

कर्मचारीहरु तटस्थ र निर्वाध रुपले उत्प्रेरित भएर काम गर्न नसकेको गुनासो गर्छन् भने जनप्रतिनिधि कर्मचारीको अभाव, सेवा प्रवाहमा भएका त्रुटिले उत्कृष्ट नतिजा दिन नसकेको आरोप लागाउँछन्। एक रथको दुई पाँग्रा भएर चल्नुपर्ने राजनीति र प्रशासनमा देखिएका मतभेदका कारण …

रणबहादुर शाहले विसं १८६० मा गोर्खाली छ थरी भारदार र मुख्यकाजी दामोदर पाँडेलाई मारेर भीमसेन थापालाई मुख्य काजी बनाए। भीमसेन थापा मुख्य काजी भएपछि २/३ वटा घटना भए। एउटाचाहिँ दरबारमा दाजुभाईको झगडा पर्‍यो। रणबहादुर शाह र  उनका मठ्या भाई शेरबहादुर शाह र विदुर शाहबीचमा झगडा पर्‍यो। रणबहादुरले शेरबहादुरलाई मृत्युदण्ड दिने घोषणा गरे। “मलाई मृत्युदण्ड दिने तिमीलाई नै म मृत्युदण्ड दिन्छु” भनेर सभामा नै शेरबहादुरले रणबहादुरलाई काटिदिए। रणबहादुर त्यतिबेला जोगी भइसकेका थिए तैपनि राजकाजमा दखल दिइनै रहन्थे। रणबहादुर काटिएपछि भीमसेन थापाले राजा मार्ने यीनै हुन भनेर ७७ जना पुरूष मारे, भेटेजति त्यही सभाहलमा मारे नभेटेकालाई घरबाट ल्याएर पनि मारे। १६ जना …

सन् २०१४ यता भारतमा राज्य र संघीय स्तरको चुनाव र चुनावी अभियान कसरी सञ्चालन हुन्छन् भन्ने विषयमा सामाजिक सञ्जालको भूमिका केन्द्रीय बन्न पुगेको छ। फेसबुक, ट्वीटर र ह्वाट्सएप रणनीति राजनीतिक पार्टीहरूका लागि अत्यावश्यक बन्न पुगेको कुरा उक्त वर्ष सामाजिक सञ्जालमा राजनीतिक विज्ञापनका लागि ५ अर्ब भारतीय रूपैयाँ (करिब ६ करोड ६० लाख अमेरिकी डलर) खर्च हुनुबाट स्पष्ट हुन्छ। चुनावमा सामाजिक सञ्जालको प्रभावलाई धेरै अध्ययनहरूले औँल्याएका छन्। त्यस्तै किसिमको एक अध्ययनले सन् २०१९ को चुनावको पूर्वसन्ध्यामा सामाजिक सञ्जालमा भएको राजनीतिक विज्ञापनले पहिलो पटक मत दिन गइरहेका युवाहरूमाथि विशेष प्रभाव पार्ने देखाएको थियो। सन् २०१४ र २०१९ को चुनावमा सफलता पाएको …