२०७९ जेष्ठ २, सोमबार १८:०३

देशभरिका ७५३ पालिकाहरूका पदाधिकारीहरूको चयन गर्न गत वैशाख ३० गते भएको निर्वाचनका परिणामहरू धमाधम आइरहेका छन्। अहिलेसम्म घोषित भइसकेका परिणामहरू र मतगणना भइरहेका ठाउँहरूमा विभिन्न दलहरूले लिइरहेको अग्रतालाई हेर्दा नेपाली जनता यस पटक गत निर्वाचनको भन्दा ठ्याक्कै फरक म्याण्डेट दिन चाहन्छन् भन्ने बुझिन्छ। जनताले व्यक्त गरेको परिवर्तनको यो चाहना देशैभरि प्रतिध्वनित भएको छ भन्ने कुरा मेची महाकाली सबैतिर त्यसका उमेदवारहरूको फजिती हुनुका साथै गत वर्षसम्म राज्यको ढुकुटी खेलाएर बसेको त्यस दलले  अपरिमित परिमाणमा पैसा खन्याएको झापा जिल्लामा समेत त्यसको हालत त्यति राम्रो नदेखिनुले प्रमाणित गर्दछ। प्रधानमन्त्रीको विधायिका-क्षेत्रको नगरपालिका दमकमै पनि एमाले उमेदवारको जीत सुनिश्चित देखिँदैन।

नेपाली मतदाताहरूले यस साल एमालेविरुद्ध …

आज २५६५ औं बुद्ध जयन्ती। विश्वभरिका बौद्धजनका लागि उनले दिएका शिक्षा प्रति कृतज्ञता व्यक्त गर्ने दिन। उनले दिएको शिक्षाबाट आफूलाई पुनर्ताजगी गर्ने दिन। नेपालमा पनि आज वैशाख शुक्ल पूर्णिमाका दिन अर्थात् जेठ २ गते (१६ मे २०२२) का दिन मनाइँदैछ।

जन्म, बुद्धत्व र महापरिनिर्वाण
भगवान बुद्धको जन्म कपिलवस्तु राज्यको राजपरिवारमा राजा शुद्धोधन महाराज र राजमाता मायादेवीको कोखबाट भएको थियो। उनको जन्म भने कपिलवस्तुबाट मावली देवदह जाने क्रममा लुम्बिनी उद्यानमा भएको भनेर विभिन्न प्राचीन ग्रन्थहरूमा उल्लेख गरेको पाइन्छ। अहिलेको विश्वमानचित्रमा कपिलवस्तुको राजप्रासाद तथा लुम्बिनी उद्यान दुबै नेपालभित्र पर्दछन्।

जुन दिनलाई बुद्धजयन्ती भनेर मनाइन्छ त्यो बुद्धको जीवनको तीन प्रमुख घटनासँग सम्बन्धित …

आज २५६६ बुद्ध जयन्ती। बौद्ध धर्माबलम्बीहरूको लागि आजको दिन विशेष हो। नेपालको २०६८ को जनगणना अनुसार नेपालमा जम्मा ९ प्रतिशत मात्रै बौद्ध धर्मावलम्बी छन्। तर यसलाई बौद्ध धर्मावलम्बीहरूले ‘मित्थ्यांक’ भन्दै बुद्ध धर्म मान्नेहरू अझै धेरै सङ्ख्यामा रहेको दाबी गर्छन्। बुद्ध धर्मावलम्बीका साथै पोखराको पर्यटनका लागि एक विशेष महत्व बोकेको ठाउँ हो पोखरा महानगरपालिका वडा नं २२ अनदु डाँडामा रहेको विश्व शान्ति स्तूप। दैनिकी १ हजार देखि १५ सय सम्म पर्यटकहरू अवलोकनका लागि विश्व शान्ति स्तूप पुग्छन्। आजको विश्व शान्ति स्तूप बनाउनका लागि १८ वर्षसम्म यहाँका बौद्ध धर्मावलम्बीहरूले संघर्ष गर्नुपर्‍यो र अझै पनि विश्व शान्ति स्तूपलाई संरक्षण गरिरहन संघर्ष गरिरहेका छन्। …

बाँस काटिनु, त्यसमा पनि झ्याङहरूबाट ढलापडा, सुखडखडा बाँस हटाउनु कुनै समाचार होइन्। तर धरानको बुढासुब्बा मन्दिर परिसरको टुप्पो बिनाको बाँस काट्नु उँभौली पर्व नै पर्खनु पर्दछ। कहिल्यै नकाटिने घारीहरूबाट सुकेका, ढलेका बाँस हटाउने काम पनि वर्षमा एक पटक मात्र हुने गर्छ। काटिएका बाँसका टुक्राहरू प्रसादको रुपमा बाँडिने भएकाले बुढासुब्बाको बाँस काटिनु पर्वको तयारीको संकेत बन्दै आएको छ।

सत्रौँ पुस्ताका वर्तमान पुजारी उत्तम आले मगर भन्नुहुन्छ ‘भक्तजनहरू बाँसका टुक्रा घरमा राख्दा अनिष्टबाट रक्षा हुने विश्वास गर्दछन्, उहाँहरूलाई उँभौलीका दिन हुने विशेष पूजापछि हामी प्रसादका रुपमा बाँसका हाँगाहरू वितरण गर्दछौँ।’ वडा १४ विजयपुरको वडाध्यक्षका एमाले उम्मेदवार पनि रहेका पुजारी आले आइतबार मतगणनाको …

अघिल्लो पाँच वर्ष पूर्वाधारका गफ धेरै गरिए तर अब नागरिकलाई गफ होइन, सुशासन चाहिएको छ। पारदर्शिता बिना सुशासन सम्भव छैन, हामीकहाँ त्यसैको कमी छ। त्यसोभए अब सुशासन कसरी ल्याउने? निर्वाचित भएपछि स्थानीय तहका पदाधिकारीले आफ्ना प्राथमिकता कसरी तय गर्ने? जबकि सुशासनको महत्वपूर्ण आधार नै पारदर्शिता हो। जसरी पारदर्शिता नभई सुशासन कायम गर्न सकिँदैन त्यसैगरी सूचनाको अधिकार उपयोग नगरुञ्जेल पारदर्शिता कायम गर्न सकिँदैन।

लोकतन्त्रमा राज्यले आफ्ना नागरिकको सर्वोत्तम हित संरक्षण र प्रवर्द्धन गर्ने उद्देश्यले संविधान र कानुनमार्फत विभिन्न अधिकारको व्यवस्था गरेको हुन्छ। यी अधिकारबारे सामान्य जनतालाई जानकारी नहुन सक्छ। यस्तो अवस्थामा सर्वसाधारणले सूचनाको हक प्रयोग गरी आफ्ना हक अधिकारबारे जानकारी प्राप्त …

यी घोडचढी सालिकहरू नेपाली सम्पदा र इतिहासको खास कालखण्डका बिम्ब हुन्। यस्ता सम्पदाले युरोपेली मूर्तिकलाको अध्ययन र अध्यापनको बारेमा जानकारी दिने मात्र होइन, भावी पुस्तालाई इतिहास बुझाउन समेत मदत गर्छ तर तिनको उचित संरक्षण भने हुन सकेको छैन।

राणाकालमा विश्वभर कहलिएको एशियाकै विशाल परेड मैदान काठमाडौको टुँडिखेल। अहिले यो टुँडिखेल उहिलेको जस्तो रहेन। शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीका अनुसार टुँडिखेल २०१७ सालसम्म निकै विशाल थियो। अहिलेको जस्तो टुक्राटुक्रामा बाँडिएको थिएन।

रानीपोखरीको दक्षिणी रत्नपार्कदेखि हाल नेपाली सेनाको मुख्यालय रहेको स्थानसम्म यो मैदान फैलिएको थियो। अहिलेको दशरथ रङ्गशालालाई सानो टुँडिखेल मानिन्थ्यो। विशाल टुँडिखेलको बीचमा ऐतिहासिक खरीको बोट थियो। यो त्यही रुख थियो– जहाँबाट …