स्वतन्त्र समाचार सेवा / INS प्रतिष्ठित अर्थशास्त्री र हार्वर्ड विश्वविद्यालयकी प्राध्यापक क्लाउडिया गोल्डिनलाई लैंगिक ज्याला अन्तरको ऐतिहासिक अनुसन्धानका लागि अर्थशास्त्रमा नोबेल पुरस्कार प्रदान गरिने भएको छ। नोबेल समितिले पुरस्कार घोषणा गर्दै गोल्डिनको अनुसन्धानले शताब्दीयौंदेखि महिलाको कमाइ र श्रम बजारको सहभागिताको विस्तृत विवरण प्रदान गरेको बताएकोछ।
गोल्डिनले अमेरिकाबाट २०० वर्षभन्दा पुराना बढी डाटा संकलन र विश्लेषण गर्नुभएको छ। त्यसले श्रम बजारमा महिलाहरूको भूमिकाको विकासमा महत्त्वपूर्ण खोजमूलक जानकारीमा प्रकाश पारेको छ। परम्परागत सीपविपरीत उहाँको खोजले महिला श्रमशक्तिको सहभागिताले प्रगतिको रेखीय मार्ग नभई यू आकारको वक्र अनुशरण गरेको देखाउँछ। यो वक्रले १९औं शताब्दीको प्रारम्भमा कृषि क्षेत्रबाट औद्योगिक समाजमा संक्रमणकालमा महिलाको सहभागिता कसरी घट्यो र २०औं शताब्दीको प्रारम्भमा सेवा क्षेत्रको वृद्धिसँगै फेरि कसरी वृद्धि भयो भन्ने देखाउँछ।
यस परिवर्तनको पछाडि मुख्य कारकमध्ये एक गोल्डिनले व्याख्या गरेझैं, अर्थतन्त्रमा संरचनात्मक परिवर्तन र घरपरिवारभित्र महिला जिम्मेवारीबारे विकसित सामाजिक मान्यताबीचको अन्तरक्रिया हो। गोल्डिनको कामले कसरी यी परिवर्तनशील गतिशीलताले श्रमशक्तिमा प्रवेश गर्ने वा बाहिरिने महिलाको निर्णयलाई प्रभाव पारेको छ भन्ने देखाएको छ।
त्यस्तै, महिलाको करियरमा अवसर प्रदान गर्न शिक्षा र गर्भनिरोधक पहुँचको महत्त्वपूर्ण भूमिकालाई पनि गोल्डिनको अनुसन्धानले जोड दिएको छ। २०औं शताब्दीमा महिलाको शैक्षिक उपलब्धि धेरै उच्च आय भएका देशमा पुरुषको तुलनामा बढेको छ। गर्भनिरोधक चक्कीले महिलालाई परिवार नियोजन र करियर विकासका बारेमा जानकारीपूर्ण निर्णय लिन सशक्त बनाउन महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको उहाँको तर्क छ।
आधुनिक समयमा लैंगिक ज्याला अन्तरको मुख्य सूचक पहिलो बच्चाको जन्म हो भन्ने कुरालाई पनि गोल्डिनको अनुसन्धानले जोड दिएको छ। उहाँको अनुसन्धानले शैक्षिक र पेसागत प्रगतिका बाबजुद विशेषगरी बच्चा जन्मेपछि पुरुष र महिलाबीचको कमाइमा ठूलो अन्तर रहेको देखाएको छ।
नोबेल समितिले क्लाउडिया गोल्डिनको अनुसन्धानको गहिरो महत्त्वलाई मान्यता दिँदै भनेको छ– गोल्डिनको खोजले श्रम बजारमा बाँकी रहेका लैँगिक असमानतालाई सम्बोधन गर्न आवश्यक नीति र सामाजिक परिवर्तनको जानकारी दिनमा पनि सहयोगी हुनेछ।
‘श्रम बजारमा महिलाको भूमिका बुझ्नु हाम्रो समाजको लागि महत्त्वपूर्ण छ,’ आर्थिक विज्ञानमा पुरस्कार समितिका अध्यक्ष जाकोब स्वेन्सनले भन्नुभएको छ, ‘गोल्डिनको उल्लेखनीय अनुसन्धानका लागि धन्यवाद ! हामीले अब लैँगिक ज्याला अन्तरमा योगदान गर्ने अन्तर्निहित कारक र थप समानतापूर्ण भविष्यका लागि सम्बोधन गर्नुपर्नेछ।’
अर्थशास्त्रको क्षेत्रमा गोल्डिनको योगदान र लैंगिक असमानताका जटिलता सुल्झाउन उहाँको समर्पणले उहाँलाई प्रतिष्ठित नोबेल पुरस्कारले सम्मान गरिएको हो । पुरस्कारबापत ११ मिलियन स्वीडिस क्रोनर पाउनुहुनेछ।
सन् १९४६ मा अमेरिकाको न्यूयोर्कमा जन्मिनुभएकी गोल्डिनले सिकागो विश्वविद्यालयबाट पीएचडी गर्नुभएको छ।
श्रोत: आइएनएस-स्वतन्त्र समाचार
स्वतन्त्र समाचार सेवा / INS का अन्य पोस्टहरु:
- ‘टार’ शब्द परेपछि…
- युद्धका कारण लेबनानबाट चार लाख सिरियाली शरणार्थी स्वदेश फर्किए
- कोप–२९ जलवायु वित्त बढाउन सहमति, कार्बन उत्सर्जन कटौतीको भाका सारियो
- भारतबाट आउने तरकारीकै कारण नेपाली किसान पीडित
- चिकित्सकले मृत घोषणा गरेका एक भारतीय चिताबाट ब्यूँझिएपछि…
- बीस वर्षदेखि सुकुम्बासीको प्रश्न : जग्गा कहिले पाइन्छ ?
- बगेर खेर गइरहेछ भोटको नुन
- गाउँकै अगुवा किसान, गाउँले एफएम दाइ
- नेतन्याहू, ग्यालेन्ट र देइफविरुद्धको आइसिसीको पक्राउ पुर्जी ‘बाध्यकारी’: इयू
- बुढाहाङ सेवामा वढाङमी नाचको रन्को
