विचार

महात्मा गान्धी जीवनका अन्तिम दिन साह्रै निराश हुन पुगेका थिए । दैनिक बिहान र साँझ प्राथना गर्थे । प्राथनापछिको व्याख्यानमा आफ्नो मृत्युको पुकारा गरिरहन्थे । कारण, देशमा स्वतन्त्रतापछिको बर्बरताको साक्षी बन्नु पर्दा उनी दुःखी थिए । हिन्दू र मुस्लिम समुदायबीच द्वन्द्व चलिरहेको थियो । भारत अशान्त थियो । राजनीतिमा आफैंले विश्वास गरेका व्यक्ति शासक थिए तर उनको विचारको सुनुवाइ भइरहेको थिएन ।

गान्धीको जीवनमा २४ वर्षसँगै व्यतीत गरेका स्व नारायणभाइ देसाईका अनुसार गान्धीको जीवनको अन्तिम आमरण अनशन १३ जनवरी १९४८ मा बिहान ११ः५५ बजे बिडला हाउस दिल्लीमा भएको थियो । त्यसो त जातीय दङ्गा र विभाजनले अक्रान्त तत्कालीन भारतमा समाधानका …

अफगानिस्तानका कार्यवाहक प्रधानमन्त्री मोहम्मद हसन अखुंद र परराष्ट्र मन्त्री अमिर खान मुक्ताकीले चीनका नवनियुक्त राजदूत झाओ शेङलाई काबुल स्थित राष्ट्रपति भवनमा धूमधाम साथ स्वागत गरे ।

फलस्वरूप अफगानिस्तान स्थित चिनियाँ दूतावासले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई तालिबानसँग वार्तामा आउन आग्रह गर्‍यो । जसले गर्दा  तालिबानलाई मध्यम नीति अपनाउँदै समावेशी सरकार स्थापना गर्न प्रोत्साहित गर्यो । दूतावासको विज्ञप्तिमा पश्चिमा र केही अफगानिस्तान विरोधी देशहरूको आलोचना गर्नुका सार्थै अफगानिस्तानको अवस्थाबाट पाठ सिक्न, आतङ्कवादमा दोहोरो मापदण्ड त्याग्न, प्रतिबन्ध हटाउनुका साथै सम्पत्ति समेत फिर्ता गर्न आग्रह गरिएको छ । तालिबानले यस अवसरलाई अन्य राष्ट्रहरूसँग प्रोत्साहित गर्ने अवसरको लियो ।

तालिबानसँग बेइजिङको नयाँ घनिष्ठताले चीनको दोहोरो मापदण्डको कुरा …

भीममा दौपदकिो दुःख देख्न सक्ने धैर्यता नै थिएन र द्रौपदीमा पनि भीमप्रतिको चाहना आन्तरिक रूपमा बढेको द्रौपदीले महसुस गरेकी थिइन् ……

द्यूतक्रीडामा हारेमा पाण्डवहरूले के के भोग्नुपर्छ भनेर केही कडा सर्तहरू राखिएका थिए। त्यसो त यदि दुर्योधनादिले हारेमा राज्य सबै पाण्डवहरूको हुने पनि सर्त थियो। तर कौरवहरूलाई के थाहा थियो भने शकुनिको दाउमा हार्ने कुनै सम्भावना नै थिएन। एकपटक हारेर, विभिन्न सर्तहरूमा दुर्योधनादिकासर्त बमोजिमका दण्डका वर्षहरू बित्नै आँटेका बेलामा पक्कै नै मानसिक उतार चढाव आएकै थियो। बाहिरका मानिसहरूले, कतिपय भारतवर्षका अधीनका राज्यहरूले पनि पाण्डव र कौरवका कथा बिर्सन थालेका थिए। राज्य त चलिरहेकै थियो। कोही राजा नहुँदा पनि चलेको भारतवर्षमा …

धरान–१५ की मनिता घिमिरे सात वर्षदेखि तीतेपाती, नीम, घिउकुमारी, बकाइनोजस्ता वनस्पतिबाट साबुन बनाउने घरेलु उद्योग सञ्चालन गर्दै आउनुभएको छ । उहाँले उत्पादन गर्नुभएको साबुन मेला, महोत्सव, प्रदर्शनीलगायत अन्यत्र बिक्री हुने गर्दछ । नेपालमा मात्र नभएर विदेशका धेरै ठाउँहरुबाट ‘अनलाइन’बाट माग गर्ने ग्राहक धेरै भएको उहाँ बताउनुहुन्छ ।

केही वर्षअघि काठमाडौँको ठमेलमा एकजना विदेशीबाट साबुन बनाउने तालिम लिएर त्यहाँबाट सिकेको सीपको उपयोग गर्दै उहाँले उद्योग सञ्चालन गर्नुभएको हो । उहाँले सात वर्षदेखि धरान–१५ स्थित आफ्नै घरमा साबुन उद्योग सञ्चालन गरिरहनुभएको छ । रु २५–३० हजारको लगानीमा सुरु गर्नुभएको व्यापार अहिले राम्रो आम्दानीको स्रोत बनेको छ । नेपालमै सिकेको सीपलाई उपयोग गर्न …

विशेष गरी सन् २०२० मा गलवान उपत्यकामा भएको झडपपछि दुई पक्षबिच बढेको तनावलाई हेर्दा भारत र चीन बिचको हालैको सीमा सम्झौताले एउटा महत्त्वपूर्ण कूटनीतिक सफलतालाई दर्साउँछ । भारतको पूर्वी लद्दाखमा सुरु भएको सैन्य गतिरोध समाधान गर्न वर्षौँको वार्तापछि भएको यो सम्झौताले दुई एसियाली दिग्गजहरू बिचको द्विपक्षीय सम्बन्धको जटिलता देखिन्छ । दुई देशले वास्तविक नियन्त्रण रेखा (एलएसी) मा पूर्ण असंलग्नता, सामान्यता र शान्तिको पुनर्स्थापना गर्न  २१ चरण वार्ता गरेका थिए । सम्झौताले विवादित सिमानामा गस्ती पुनः सुरु गर्न अनुमति दिनुका साथै  दुवै देशहरूलाई सर्तहरूको पालना सुनिश्चित गर्दछ ।

भारत, चीन र पाकिस्तान बिचको त्रिकोणीय कूटनीति जटिल भएको बेला सन् २०२१ मा …