विचार

मधेसमा भएको तीनै आन्दोलनमा आवश्यकता भन्दा बढी बल प्रयोग भयो भन्ने आरोप छ। मधेस आन्दोलनको एजेन्डा र तत्कालिन जनअधिकार फोरमको तयारी भन्दा पनि प्रहरीको कार्यशैलीले आन्दोलनलाई भड्काउने काम गरेको भन्ने धेरैको बुझाइ छ। पहाडी सत्ता र शासकको विरोधमा जनअधिकार फोरमले गरेको आन्दोलनमा सुरक्षाकर्मीले खुट्टा भन्दा पनि टाउका र छातीमा ताकेर गोली हानेको पछिल्लो मधेस आन्दोलनको एजेन्डा नै बन्यो। मधेसमा क्रमशः भएका तीनवटै आन्दोलनमा भएको वार्तामा सुरक्षा बलबाट आवश्यकता भन्दा बढी बल प्रयोग भएको विषयमा छानबिन गर्ने सहमति त भयो तर कारबाही भने भएन।  आन्दोलनकारीबाट भएका सबै हिंस्रक घटनामा लगाइएका मुद्दामा नेता र उनका कार्यकर्ता जेल जानु पर्‍यो। जसको तुलनामा सरकारतर्फ …

हाम्रो परिवारका सदस्य वा छिमेकका मानिसहरु बाहिरबाट हेर्दा स्वस्थ्य देखिए पनि वास्तवमा स्वस्थ नहुन सक्छन् अर्थात् मानसिक रोगबाट प्रभावित भएका हुनसक्छन् । शारीरिक रोगका बिरामीले आफ्नो रोगका बारेमा अरुलाई बताउने गरे पनि मानसिक रोगका बिरामीले सकभर सार्वजनिक गर्न चाहँदैन् । मानौँ उनीहरु बिरामी नै होइनन्झैँ गरी लुकाउने र परिवारका सदस्यले पनि ढाकछोप गराउन खोज्छन् । जतिबेला अन्य मानिसले थाहा पाउँछन्, त्यतिबेला बिरामीको अवस्था निकै जटिल भइसकेको हुन्छ ।

साधारण जनसङ्ख्याको कम्तीमा पनि दुई प्रतिशत मानिसलाई कडा मानसिक रोग लागेको पाइन्छ । न्युरोसिस पनि धेरै प्रकारको हुन्छ । साधारण जनसङ्ख्याको कम्तीमा १० देखि १५ प्रतिशत मानिसलाई कुनै न कुनै न्युरोसिस रोग …

केही दिनअघि एक परिचित व्यक्तिलाई एक महिनादेखि खोकीले नछोडेको भनि परामर्श लिने उद्देश्यले भेट्न आउनुभएको थियो। हातमा केही हप्ता अगाडि गरिएको स्वास्थ्य परीक्षणका केही रिपोर्टहरु पनि थिए, जसमा फ्लु परीक्षणको रिपोर्ट पनि थियो। त्यसमा हङ्कङ फ्लुको नामले परिचित इन्फ्लुइञ्जा (छोटकरीमा फ्लु भन्ने गरिन्छ) ‘ए’ को ‘एच थ्री’ प्रजाति पुष्टि थियो। सो बिरामीलाई केही दिनसम्म ज्वरो आउने, टाउको दुख्ने, घाँटी दुख्ने, जिउ दुख्ने, नाकबाट पानी बग्ने अनि खोकी लाग्नेजस्ता समस्याहरु देखिएको भनेका थिए। तर माथि उल्लेख गरे झैँ खोकी भने मसँग संवाद हुँदासमेत प्रष्टै देखिन्थ्यो। यति लामो समयदेखि निरन्तर देखिएको यो अवस्थाको खोकीलाई ‘पोष्ट भाइरल कफ’ भन्ने गरिन्छ। र यस्तो अवस्था …

दरबारमा तीनवटी रानीहरू थिए गान्धारी, कुन्ती र द्रौपदी। गान्धारीको मनमा दुर्योधनसहितका १०० भाइमात्र जेहेनमा आउँथे। कुन्तीको मनमा कर्णको वीरता र अभिमन्युको वीरता र उनीहरूको  रिक्तताले पिरोलिई राखेको थियो। द्रौपदीका आँखाहरूमा आफ्ना छोराहरूको बीभत्स हत्याको कारणले आँसुको भेल थेगिएको थिएन। तीनओटै रानीहरू महाभारतको युद्धको मूल्याङ्कन आफ्ना आफ्ना तरिकाले मौनरुपमा गरिरहेका हुन्थे। धृतराष्ट्रमा भने दुर्योधनको आवाजको प्रतिध्वनिले सधैँ झकझकाई रहेको हुन्थ्यो …….

युद्ध समाप्त भयो। सबैको इच्छा पुग्यो। धृतराष्ट्रको इच्छा, दुर्योधनको इच्छा, पाण्डवको इच्छा। कुन्तीले पनि शान्ति प्रस्ताव लिएर आएका आफ्ना भदाहा श्रीकृष्णसँग सोधेकी थिइन्—बाबु, के साँच्चै तिमी युद्ध रोक्न आएका हौँ? शान्ति सम्भव छ र? विना युद्ध शान्ति कसरी बहाल होला? …

हामी ७५औँ प्रजातन्त्र दिवस मनाउन लागेका छौँ । एउटा अकल्पनीय युग थियो जहानियाँ शासनको । त्यो जहानियाँ राणाशासनको संस्थापक थिए तत्कालीन प्रधानमन्त्री जङ्गबहादुर राणा । उनले जुनसुकै उद्देश्यले आफ्ना सन्तानहरूले मात्र शासन चलाउन पाउने गरी राणाहरूको शासकहरूको क्रम बसाले जसको अन्त्य २००७ सालको जनक्रान्तिले गरेको थियो । त्यसरी एउटा परिवारको हालीमुहालीमा राज्य चलाउने राणा परिवारका विरुद्धमा अन्याय खप्न नसक्ने राणाहरू पनि जनक्रान्तिका पक्षमा लागेको इतिहास भेटिन्छ ।

राणाशासनको विरुद्धमा केही सङ्गठित, केही असङ्गठित प्रयास २००७ सालभन्दा पहिले पनि भएको पाइन्छ, जसको मुख्य आधारका रुपमा १९९७ सालको प्रजापरिषद्को जनविद्रोहको आवाज थियो, जसलाई राणाशासनले कुल्चियो र नेपालका महान् सपूतहरू शुक्रराज शास्त्री, दशरथ …