Home » साहित्य/कला/संस्कृति » Page 5
Category:

साहित्य/कला/संस्कृति

बुद्ध जन्मस्थल लुम्बिनीका प्राचीन मूर्तिहरू लुम्बिनीभित्रै उपेक्षित अवस्थामा फेला परेका छन् । ती मूर्तिहरू लुम्बिनीको धार्मिक तथा सांस्कृतिक महत्वका प्रमाण हुन्, जसले त्यस क्षेत्रको धार्मिक धरोहरको झल्को दिन्छ । लुम्बिनी विकास कोषले खोज्दै जाँदा ती मूर्तिहरू लुम्बिनीको सङ्ग्रहालयभित्र धुलाम्मे अवस्थामा भेटिएका छन् ।

सूचनाको हक सम्बन्धी अभियानकर्ता राम विकास चौधरीले उत्खनन पूर्वको प्राचीन मायादेवी मन्दिरभित्र पूजापाठ हुँदै आएको मूर्तिहरूबारे चासो राख्दै लिखित सूचना माग गरेपछि लुम्बिनी विकास कोषको पुरातत्त्व महाशाखा प्रमुख हिमाल उप्रेती सहितको संयुक्त टोलीले सङ्ग्रहालयको स्टोर कोठाबाट ती मूर्तिहरू फेला परेका हुन् ।

सङ्ग्रहालयको स्टोर कोठाबाट प्राचीन मायादेवी मन्दिरमा बुद्ध जन्माङ्कृत महामायाको मूर्तिसँगै रहेको तामाको बुद्ध मूर्ति (करिब …

फोहोरमा भेटिए लुम्बिनीका बहुमूल्य मूर्तिहरू
0 comment
0 FacebookTwitterEmail

गौतमबुद्धको मावली कोलीय गणराज्यको दरबार क्षेत्र दाबी गर्दै आइएको रुपन्देहीको देवदहस्थित खयरडाँडामा प्राचीन इनार फेला परेको छ। देवदह नगरपालिकाको आर्थिक सहयोगमा लुम्बिनी विकास कोष, पुरातत्व विभागले यही जेठ १६ गतेदेखि उत्खननका क्रममा इँटाबाट निर्मित दुई मिटर चौडाइ र साढे तीन मिटर गहिराइ भएको प्राचीन इनार भेटिएको लुम्बिनी विकास कोषका वरिष्ठ पुरातत्व अधिकृत हिमालकुमार उप्रेतीले जानकारी दिनुभयो। गत वर्ष लुम्बिनी विकास कोषले उत्खनन गर्दा इँटाको माथिल्लो भाग मात्रै देखा परेको थियो।

“गत वर्ष इनारको माथिल्लो भाग मात्रै भेटिएको थियो, यस वर्ष इनारको बेस(तल्लो भाग)सम्म जाने योजनाअनुसार उत्खनन गर्दा इनारको पूर्ण आकार भेटिएको छ”, उप्रेतीले भन्नुभयो। उहाँका अनुसार सो इनार कुन समयको …

0 comment
0 FacebookTwitterEmail

द्रौपदी अर्थात् पाँच नाथकी अनाथिनी—१९

के द्रौपदीलाई महान युद्ध महाभारतको परिणाम पहिले नै थाहा थियो ? थियो या थिएन ? ठ्याक्कै त कतै लेखिएको छैन तर महाभारतको सम्पूर्ण अध्ययन र प्रचलित कथाले र व्यासको साहित्यिक कलाले केचाहिँ भन्न सकिन्छ भने द्रौपदीलाई भावी दिनमा हुने परिणामका बारेमा थाहा थियो। उनलाई थाहा थियो, उनकै समेत कारणले कुरुवंशीहरूका बिचमा भयानक युद्ध हुनेछ। द्रौपदी विश्व सुन्दरी हुनुले मात्र उनको महत्व बढेको होइन कि उनको विवाहका लागि राखिएको सर्तले पनि राजा महाराजा रजौटाहरूको रणकौशलता देखिनु पर्ने थियो। द्रौपदीलाई चाहनेहरूमध्ये धेरै स्वयंवरमा आएका थिए। आउने सबैलाई सर्त पूरा गरेर द्रौपदी पाइएला भन्ने थिएन तर आफ्नो सैन्यबलका …

0 comment
0 FacebookTwitterEmail

लुम्बिनीस्थित मायादेवी मन्दिरभित्र अनधिकृत रूपमा मूर्ति राखिएको छ । पुरातत्त्व महाशाखाको अनुमतिबिना लुम्बिनी विकास कोषले २५६८औँ बुद्ध जयन्तीको अवसरमा जेठ १० गते सो मूर्ति राखेको हो ।

विश्व सम्पदा सूचीमा सूचीकृत धार्मिक, सांस्कृतिक तथा पुरातात्त्विक महत्वको जीवन्त सम्पदा स्थल मायादेवी मन्दिरभित्र नियम विपरीत अनधिकृत नयाँ बुद्ध मूर्ति राखिएको भन्दै स्थानीयले आपत्ति जनाएका छन् ।

युनेस्को समेतले सम्पदा स्थलमा संरचनात्मक परिवर्तन र अनधिकृत कार्यको विषयमा चिन्ता व्यक्त गरेको लुम्बिनी बचाउ महाअभियानका संयोजक अकरामुद्दीन खाँले बताए । उनले भने, ‘विश्व सम्पदा स्थललाई खतराको सूचीमा राख्न किन नपर्ने भनेर युनेस्कोले लुम्बिनी विकास कोषलाई १० बुँदे स्पष्टीकरणसमेत माग गरेको स्थितिमा मन्दिरभित्र उसको सहमतिबिना नयाँ

0 comment
0 FacebookTwitterEmail

                                                द्रौपदी अर्थात् पाँच नाथकी अनाथिनी—१८

कृष्णा र शिखण्डी । द्रुपद राजाको पहिलो सन्तानको रूपमा जन्मिएकी शिखण्डिनी वा शिखण्डी । छोराको रूपमा ग्रहण गरे शिखण्डी, छोरीको रूपमा ग्रहण गरे शिखण्डिनी । पहिलो दाजु र बहिनी या जेठी दिदी र बहिनी । तर पाञ्चाल राज्यले उनको जन्मदेखि नै राजकुमार जन्मिएको भनेर प्रचार गरेकोले मान्नै पर्छ, उनलाई  पुरुषको रूपमा आफूलाई चिनाउन जहिले पनि उद्यत थिए राज्य, राज्य संयन्त्र तथा स्वयं आफैँ । उनी मात्र होइन, त्यो समयको शक्तिशाली राज्य ( हस्तिनापुरको समकक्षी त होइन तर महाभारतले पाञ्चाल राज्यलाई हस्तिनापुरको अधीन देखाउँदैन )का रूपमा पाञ्चाल राज्यलाई लिएको पाइन्छ । तर जब पाञ्चाल राज्यको आधा …

0 comment
0 FacebookTwitterEmail

द्रौपदी अर्थात् पाँच नाथकी अनाथिनी—१७

हस्तिनापुरका अभिभावकका रुपमा रहेका भीष्म पितामहका धेरै कर्तव्यहरू थिए यस धराधाममा। सायद उनलाई पूर्व जन्मको पनि ज्ञान थियो, उनमा त्यस्तो क्षमता थियो भन्ने अनुमान गर्न सकिन्छ कि भविष्यको परिणामका बारेमा उनी जानकार हुन्थे। त्यो दैवी कृपा पनि हुन सक्थ्यो या उनमा रहेको विवेचनात्मक चेतका कारणले पनि हुनसक्थ्यो। उनी स्वयं द्यौ नामका वसुका अवतार थिए मृत्युलोकमा। उनको शिक्षादीक्षा श्रद्धेयमाता गङ्गाको रेखदेखमा भएको थियो र उनलाई आफ्नो कर्तव्य पूरा गर्नका लागि पनि दीक्षित गराइएको हो भन्ने कुरा उनले महाराज शन्तनुलाई युवा पुत्र हस्तान्तरण गर्दा भनेकी थिइन्—नासो फिर्ता गरेकी छु।

त्यसबेलामा यदि नासो फिर्ता नभएको भए भरतको भारत …

0 comment
0 FacebookTwitterEmail

आज  वैशाख शुक्ल नवमी अर्थात् सीता उपत्ति दिवस। देशभरका रामजानकी मन्दिरमा विशेष पूजा आराधना गरी यो दिवस मनाइँदै छ। त्रेतायुगमा मिथिलाका राजा जनकले यज्ञ अनुष्ठानका क्रममा  खेत जोत्दा सीताको उत्पत्ति भएको वर्णन वाल्मीकि रामायण र पुराणहरूमा वर्णन गरिएको  छ। प्राचीनकालदेखि नै सीता उत्पत्ति भएको दिनलाई सीता जयन्तीका रूपमा मनाउने गरिएको छ।

भगवान् विष्णुको छैटौँ अवतारका रूपमा अयोध्याका राजा दशरथका पुत्रका रुपमा श्रीरामको जन्म हुने भएपछि लक्ष्मी सीताका रूपमा उत्पत्ति हुनुभएको वर्णन विभिन्न धार्मिक ग्रन्थमा उल्लेख  छ। सीतालाई सत्यवती, पतिव्रता एवं आदर्श नारीका रुपमा पनि सम्मान गरिन्छ।

सीता जयन्तीका अवसरमा जनकपुरको रामजानकी मन्दिरमा मेला लागेको छ। जनकपुरधामसहित सम्पूर्ण मिथिलाञ्चलमा जगत्जननी माता …

0 comment
0 FacebookTwitterEmail

देशका भिरपहरामा गरिने महसिकार आयआर्जन र पर्यटन प्रवर्द्धनको माध्यमका रूपमा विकास हुन थालेको छ। म्याग्दीको धवलागिरि गाउँपालिकाका अध्यक्ष प्रेमप्रसाद पुनले महसिकार अवलोकन गर्न पर्यटक आउने र मह खरिद गर्न उपभोक्ता जङ्गलमै पुग्न थालेपछि ग्रामीण क्षेत्रको आयआर्जनमा सहयोग पुगेको बताउनुभयो।

“अक्करे भिरमा जोखिम मोलेर गरिने महसिकार वसन्तयाममा धवलागिरि चक्रीय, गुर्जा र ढोरपाटन क्षेत्रको भ्रमणमा आउने पर्यटकका लागि आकर्षण बनेको छ”, उहाँले भन्नुभयो, “अत्यधिक माग हुने भिरमह बिक्री गरेर सिकारीहरूले केही रकम आर्जन पनि गरेका छन्।”

केही दिनअघि मङ्गला गाउँपालिका–१ थाइवाङको भिरमा तीन सय लिटर मह निकालेका धवलागिरि गाउँपालिका–२ खोरियाका मोतिप्रसाद पाइजाको १० जनाको टोलीले मङ्गलबार खोरियाको महभिरमा ३० लिटर मह उत्खनन …

0 comment
0 FacebookTwitterEmail

द्रौपदी अर्थात् पाँच नाथकी अनाथिनी-१६

वास्तवमा गङ्गालाई पृथ्वीमा गर्नु पर्ने काम सिद्धिएको थियो तत्कालका लागि। उनी पवित्रताकी प्रतीक थिइन्। उनी शिवजीको जटामा बसेर संसारलाई शुद्ध पार्ने काममा खटिएकी थिइन् स्वर्गमा। ती पवित्रताकी प्रतीक गङ्गाकै कोखबाट नै वसुहरूले जन्म लिन चाहेका थिए। धेरै पहिले नै श्रापमुक्त हुन चाहने वसुहरूमध्ये कान्छा वसुको लागि गङ्गा चिन्तित हुने नै भइन्। आखिर जे जस्तो परिवेशले वसुहरू जन्मनु परेको भए पनि आमाको कोखबाट जन्मने र जन्माउने काम त यही मत्र्यलोकमा नै भएको थियो। महाराज शन्तनुका सन्तानका रुपमा त जन्मिएकै थिए। त्यसमध्ये आठौँ वसुले कुरुवंशका लागि यो धरामा केही काम गर्नु नै थियो। तर वसुमध्ये द्यौ वसुको …

0 comment
0 FacebookTwitterEmail

धादिङको उत्तरी क्षेत्रका बासिन्दाले निगालोबाट बनेका सामग्रीको बिक्रीबाट मनग्य आम्दानी लिन थालेका छन्। तामाङ समुदायको बाहुल्य रहेको गङ्गाजमुना गाउँपालिका वडा नं १ र २ स्थित धुसेनी, लताप, तावल, रिगाउँ, ताजीमराङ, रिचेतलगायतका बासिन्दाले  निगालोबाट बनेका सामग्री बिक्री गरेर मनग्य आम्दानी लिन थालेका हुन्।

ती गाउँका बासिन्दाको मुख्य आम्दानी नै निगालोका सामग्री बिक्री वितरण गरेर आर्थिक उपार्जन गर्नु हो। प्रशस्त पानीको स्रोत रहेको यहाँका बासिन्दाले पछिल्लो समय कफी खेतीलाई समेत प्राथमिकता दिँदै आएका छन्।

गङ्गाजमुना –२ स्थित धुसेनीका ४४ वर्षीया मीरा तामाङ दैनिक पाँचवटासम्म थुन्से बुन्नुहुन्छ। उहाँका श्रीमान् सुवास वैदेशिक रोजगारीका लागि मलेसियामा हुनुहुन्छ। उहाँले थुन्से बिक्रीबाट गरेको आम्दानीबाट चारजना छोराछोरीको पालनपोषण …

0 comment
0 FacebookTwitterEmail
Independent News Service (INS)

सम्पर्क आदर्श मार्ग, थापाथली, काठमाडौँ
फोन  : 01-4102022 / 01-4102121
इमेल : freedomnews2022@gmail.com

सोसल मिडिया

प्रधान सम्पादक: तारानाथ दाहाल

© 2021 Freedom News Service Pvt Ltd. All rights reserved