स्वास्थ्य

चिसोमा जमाइएको मासु वा अन्य खानेकुरा सुरक्षित हुन्छ भन्ने आमधारणा छ तर त्यसो नहुने रहेछ। वैज्ञानिकहरूका अनुसार कोभिड–१९ को भाइरस सार्स-कोभ-२ रेफ्रिजेरेटेड वा फ्रोजन माछामासुमा करिब ३० दिनसम्म बाँच्न सक्छ र यसले संक्रमण निम्त्याउन सक्छ।

अमेरिकन सोसाइटी फर माइक्रोबायोलोजीको जर्नल एप्लाइड एण्ड इन्भाइरोन्मेन्टल माइक्रोबायोलोजीमा प्रकाशित एउटा नयाँ अध्ययनले सार्स-कोभ-२ भाइरस रेफ्रिजेरेटेड वा फ्रोजन माछामासुमा एक महिनासम्म बाँच्न सक्ने देखाएको छ।

वैज्ञानिकहरूले सार्स-कोभ-२ सँग मिल्दोजुल्दो भाइरस भएका कुखुरा, विफ, पोर्क र साल्मन माछामा यो अनुसन्धान गरेका थिए। उनीहरूले यी उत्पादनहरूलाई ४ डिग्री सेल्सियस पर रेफ्रिजरेशन गर्नुका साथै माइनस २० डिग्री सेल्सियसमा फ्रिजरमा राखे।

यस अनुसन्धानमा संलग्न प्रमुख अनुसन्धानकर्ता एमिली एस …

तालि बजाउनु विश्वव्यापी रूपमै सहज मानवीय अभ्यास हो। भजन कीर्तनमा ताली बजाउनु धार्मिक संस्कार हो। हिन्दु, ईसाई, ईस्लाम, सिख, बौद्ध आदि सबै धर्ममा ताली बजाउने चलन रहेको पाइन्छ। भजन कीर्तनमा ताली बजाउनुलाई शुभ सूचक
मानिन्छ। सांगीतिक धुनको लागि पनि तालि बजाइन्छ। खुसी साझा गर्न एवं अरुलाई उत्साह वा शुभकामना दिँदा पनि तालि बजाउने अभ्यास हामी कहाँ छ।
तालि बजाउनु, हेर्दा सानो शारीरिक क्रिया जस्तो देखिन्छ। त्यसलाई धेरैले सचेत रूपमा अभ्यास गरेको हुँदैन। केहीलाई तालि बजाउनु व्यर्थ जस्तो लाग्छ। अरुले गडगडाहट ताली बजाइ राख्दा पनि धैरे मान्छ हात जोडेर शान्त भएर बसेका हुन्छन्। त्यस्ता व्यक्तिलाई उत्साहहीन मान्न सकिन्छ।
ताली बजाउनुको अर्थ …

काठमाडौं महानगरपालिकाको नगरकार्यपालिका बैठकले काठमाडौं भित्रका होटेल, रेस्टुरेन्ट, बैंक, गैरसरकारी संस्था तथा अन्य व्यवसायिक क्षेत्रले सञ्चालन गरेको शौचालयलाई सार्वजनिक प्रयोगमा ल्याउने निर्णय गर्यो। महानगरको अभियानमा निजी क्षेत्रले ऐक्यवद्धता जनाए। निजी क्षेत्रले महानगरका मेयर बालेन्द्र साहसँग हातेमालो गरेपछि काठमाडौं महानगरका सबै वडामा सुविधायुक्त शौचालयमा सर्वसाधारणको पहुँच पुग्यो। तर तपाईंले कहिल्यै महानगरले बनाएको, चलाएको अथवा ठेक्कामा लगाएको शौचालय प्रयोग गर्नुभएको छ ? अथवा महानगरको नयाँ नेतृत्वसँग हातेमालो गर्ने निजी क्षेत्रले चलाएको शौचालयमा जानु भएको छ ? यो आज हामीले खोजेको विषय हो।

यसका लागि एउटा गतिलो उदाहरण हो: काठमाडांैको प्रदर्शनीमार्गस्थित राष्ट्रिय सभागृह अगाडि रहेको सार्वजनिक शौचालय। समाज कल्याण परिषद्ले सन् २०१६ को …

विक्रम संवत् ०७८ माघ १० गते बसेको संघीय सरकारको मन्त्रिपरिषद् बैठकले डडेल्धुरा अस्पताललाई मेडिकल कलेजका रूपमा अगाडि बढाउने निर्णय गर्‍यो । ‘स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालय, शिक्षा विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालय र सुदूरपश्चिम विश्वविद्यालयबीचको समझदारीबाट सुदूरपश्चिम विश्वविद्यालयअन्तर्गत अस्पतालको स्वामित्व नेपाल सरकारमै रहने छ,’ मन्त्रिपरिषद्को निर्णयमा भनिएको छ– ‘डडेल्धुरा अस्पताल नै आधार संकायका रूपमा विकास हुने गरी मेडिकल कलेज स्थापना गर्न स्वास्थ्य मन्त्रालयको समन्वयमा शिक्षा मन्त्रालयले प्राथमिकता साथ अघि बढाउने छ ।’ प्रतिष्ठानका रूपमा विकास गर्न भन्दै स्वास्थ्य मन्त्रालयले प्रस्ताव लगेकोमा मन्त्रिपरिषद्ले मेडिकल कलेजको रूपमा अगाडि बढाउने निर्णय गरेको थियो ।
सोही निर्णयपछि जेठ १५ गते सरकारले सदनमा प्रस्तुत गरेको आगामी आर्थिक …

पदार्थको सत्ता अस्तित्त्वमा राख्न फरक फरक धर्म भएको इलेक्ट्रोन, प्रोटोन र न्युट्रन मिलेर अणुभित्रको गतीशीलता कायम गराएको हुन्छ । त्यसैगरी स्वस्थ शरीरको सत्ता कायम गरी राख्न फरक फरक क्रियात्मक क्षमता भएका वात, पित्त र कफले समन्वय गरी शरीरमा गतीशीलता कायम  गरिरहेको हुन्छ । वात, पित्त र कफ (त्रिदोष) आयुर्वेदको आधारभूत सिद्धान्त हो । शरीरमा त्रिदोषको सन्तुलन भइरहे व्यक्ति स्वस्थ हुन्छ, असन्तुलन भए अस्वस्थ बन्छ ।

       वात भनेको सामान्य अर्थमा वायु हो । वायुलाई नै प्राण शक्ति पनि भनिन्छ । फरक फरक कर्तव्य गर्ने १० प्रकारका वायुहरूले शरीरलाई जीवन्त एवं गतिशील बनाइरहेको हुन्छ । मनुष्यको शरीर या …