Home » विचार » Page 33
Category:

विचार

रूप, गुण र विचारको अनुकरण गर्न सुहाउँदो पदार्थ वा सिद्धान्तलाई आदर्श भनिन्छ । यसलाइ बृहत् नेपाली शब्दकोषले कुनै वस्तु वा क्रियाको पूर्णता तथा उत्तमताको खास नमुना वा स्तर भनेर पनि अर्थ्याएको छ । आदर्श संस्कृत शब्द हो । यो शब्दमा वाद थपे आदर्शवाद बन्छ । आदर्शवाद भनेको मानिसले सधैं आदर्श वा असल कुरालाई लक्ष्य गरेर त्यसको सिद्धि वा प्राप्तिका निम्ति काम गरेमा संसार अवश्य सुन्दर र सुखद हुनेछ भन्ने एउटा सिद्धान्त पनि हो । अर्थ हेर्ने हो भने यो शब्द आफैंमा श्रद्धा जगाउन सक्ने शब्द हो भन्ने बुझ्न कठिन छैन ।

कुनै व्यक्ति, वस्तु, वा संस्थाको लागि यो शब्द प्रयोग …

अस्तित्त्वको खाेजीमा आदर्श पुस्तकालय
0 comment
0 FacebookTwitterEmail

आफ्ना छोरा छोरी पढ्न अष्ट्रेलिया‚ अमेरिका जस्ता देशमा पठाउने उतै काम गर्ने घर बनाउने आफ्नो सामाजिक जीवन ती देशहरूमा बिताउने‚ छोरा छोरी पाएपछि वृद्धभत्ता खादैँ गरेका आमाबुबा नातिनातिना हेर्नको लागि विदेश जाने यो प्रवृत्तिले नेपालको अर्थतन्त्र कहाँ पुग्छ?

एक जना वरिष्ठ नेताले भनेको यो कुरा मनन गर्नु भएको छ?

कि आर्थिक वर्ष ०७९/८० को साउनदेखि ६८ वर्षको उमेरका सबै नेपालीले नेपाल सरकारले हालै गरेको निर्णय अनुसार वृद्धभत्ता  पाउने छन् भनेर दंग परेर बस्नु भएको छ।

शिक्षा आर्जन र रोजगारीका लागि क्षमतावान शैक्षिक बेरोजगारहरू धमाधम विदेश पठाइदै छ। स्वदेशमा उनीहरूलाई कुनै अवसर न त सरकारले देखाएको छ‚ न स्वयम् शिक्षित विद्यार्थीहरूले …

छोरीछोरी विदेश पठाएर राष्ट्रवादको गफ हाक्नेबाट पीडित नेपालको अर्थतन्त्र
0 comment
0 FacebookTwitterEmail

शरीर ढाक्नलाई कपडा लगाइन्छ। पहिले पहिले शरीर ढाक्नलाई सहज र सफा लुगा भए पुग्थ्यो। विस्तारै मानिसलाई त्यतिले मात्र पुगेन कपडा लगाएपछि राम्रो पनि देखिनुपर्छ भन्ने भयो। मानिसको सोच परिवर्तन हुँदै गयो। जब शरीरलाई सुन्दर देखाउन वा अरुलाई आकर्षित गर्न कपडा लगाउन थालियो तब त्यहाँ सहजता कमै मतलवको विषय हुनथाल्यो।

हामीले लगाउने लुगाहरू मोजा, पेन्टी, गञ्जी, ब्रा आदि प्राय:ले लगाउने भित्रि पहिरन हुन्। जुन शरीरको छालाको प्रत्यक्ष सम्पर्कमा रहन्छन्। यी भित्री पहिरनहरू छालाको स्वास्थ्य र मानसिक स्वास्थका दृष्टिले निकै संवेदनशील हुन्छन् तर प्राय:ले यसबारे ध्यान पुर्‍याएका हुँदैनन्। भित्री पहिरन अरुले देख्ने होइनन् भनेर जस्तो सुकै भए पनि चल्छ …

मोजा, पेन्टी, गञ्जी र ब्रा पनि तनावको कारक
0 comment
0 FacebookTwitterEmail

हङकङमा हरेक वर्ष जुन महिनाभरि आन्दोलन हुन्छ। प्रजातन्त्र, मानवअधिकार तथा स्वतन्त्रताका पक्षधरहरूले चीन निर्देशित सरकार र प्रणालीका विरुद्धमा प्रदर्शन गर्छन्। यसको सुरुवात हरेक वर्षको जुन ३ तारिखबाट हुने गरेको छ। त्यसैले त्यहाँको सरकारले तियानमेन नरसंहारको विरोध गर्दै स्वतन्त्र प्रजातान्त्रिक प्रणाली माग्दै आन्दोलन गर्नेहरूलाई निशाना बनाउँछ। पक्राउ परेकाहरू मुलुकको शान्ति सुरक्षामा गम्भीर खलल पुर्‍याउने गरि दंगा भड्काएको आरोपमा आजीवन जेल बस्छन्। यो विगत २५ वर्षयता हङकङमा चलिरहेको शृंखला हो।

१ जुलाई १९९७ अर्थात हङकङका नागरिकको खुशी खोसिएको दिन। जुन दिन चिनियाँ सैन्य बलले प्रजातन्त्र र मानवअधिकार हनन् गरेर एकदलीय शासन प्रणाली लादेको थियो।  कडा सुरक्षा प्रणालीका बीचमा पनि स्वतन्त्रता प्रेमी हङकङका …

एक जुलाईको कालो दिनः उकुसमुकुस हङकङ
0 comment
0 FacebookTwitterEmail

 

भाषा भनेको के हो? वातावरणसँग भाषाको कस्तो सम्बन्ध हुन्छ ?  भाषा र वातावरणबीचको अन्तरसम्बन्ध भनेको  के हो?  भाषा र पर्यावरणबीचको सम्बन्धले मानिसमा कस्तो प्रभाव पार्छ ? भाषा र वातावरण बीचको प्रभाव एकदिशात्मक (युनिडिरेक्सनल) वा द्विदिशात्मक (बाइडिरेक्सनल)  हुन्छ ? २० औं शताब्दीको अन्त्य र २१ औं शताब्दीको सुरुमा यस्ता सम्बन्धको अध्ययनमा नयाँ ढोका खुलेको छ।

मानव समाज र पारिस्थितिकी सन्दर्भमा अनुसन्धान गर्न पारिस्थितिकीय भाषाविज्ञानले धेरै ठूलो सहयोग पुर्‌याएको छ। भाषिक पर्यावरणशास्त्रले मानिस अन्य प्रजाति , वनस्पति र भौतिक वातावरणको विश्लेषण गरी मानव जीवन र दिगो विकासमा भाषिक भूमिकाको महत्व दर्शाएको छ। मानव समाजको पारिस्थितिक सन्दर्भ र व्यावहारिक परिणामलाई विचार गर्दै  …

भाषा पारिस्थितिकीः नेपाली शिक्षाले नछोएको पाटो
0 comment
0 FacebookTwitterEmail

“सर्वोच्च अदालतको आदेशविपरीत पूर्व विशिष्ट पदाधिकारीहरूलाई आवास, गाडी र इन्धन सुविधा दिने नेपाल सरकारको तयारी” राजधानीबाट निस्किने एउटा चल्तीको दैनिक समाचारपत्रको पहिलो पृष्ठमा छापिएको ब्यानर हेडलाइन हो यो । नयाँ नेपालमा प्रतिदिन जस्तो सुन्नू / पढ्नू पर्ने यस्तै अप्रिय समाचारहरूको अनन्त शृङ्खलाको नवीनतम कडीका रूपमा आएको यो समाचारले दिने सन्देश  चिन्ताजनक त छँदै छ हाम्रोजस्तो गरीब मुलुकका सन्दर्भमा निक्कै त्रासद पनि छ । यो समाचारले आजका हाम्रा नेताहरूको विवेकहीनताको पोल त खोलेको छ नै साथै यसले “अहिले सरकार चलाइरहेकाहरू यस  देशमा त्यस्तो निरंकुश प्रणालीलाई स्थापित गर्ने मनसुवा राख्छन्। जुन प्रणालीमा कार्यपालिकाले अदालतको आदेशको सम्मान गरिरहनु पर्दैन” भन्ने सन्देश पनि दिन …

0 comment
0 FacebookTwitterEmail

एक किशोरीउपर भएको भनिएको बलात्कार छ वर्षपछि आएर खुलासा भयो। बलात्कारको घटना भएको एक वर्षभित्र मुद्दा चलाइसक्नुपर्ने हदम्याद मुलुकी फौजदारी संहिता २०७४ को करणीसम्बन्धी कसुरको परिच्छेदले किटान गरेको छ।हदम्यादका कारण बलात्कारमा मुद्दा नचल्ने भएपछि सरकारले बालयौन दुर्व्यवहारसहितको मानव बेचबिखन तथा ओसारपसारको कसुर बनाएर कथित कसुरदारलाई मुद्दा चलाएको छ र अदालतले पुर्पक्षार्थ थुनामा राखेको छ। एउटा फौजदारी कसुर (बलात्कार) लाई अर्कै कसुर (मानवबेचविखन) बनाएर मुद्दा चलाउनु र पुर्पक्ष गर्नु कति विधिसम्मत संवैधानिक र वैधानिक छ? यो प्रश्नले बृहत्तर बहस माग गरेको छ तर यहाँ उठाउन खोजिएको विषय त्यो होइन। उठान र छलफल गर्न खोजिएको विषय हो- जबरजस्ती करणीजस्ता यौनअपराधका सन्दर्भमा हदम्यादका …

0 comment
0 FacebookTwitterEmail

नेपालमा महिलाहरू पनि स्मार्ट‚ स्वतन्त्र र सुरक्षित हुन चाहन्छन्। महिलामैत्री वातावरण चाहन्छन्। त्यसको अर्थ के पनि हो भने हिँडिरहेकी एउटा महिला महिनावारी हुँदा नजिकै रहेको महिलामैत्री शौचालयमा पुग्न सकुन्‌‚ थकाइ लाग्दा थकान मेटाउने सुरक्षित विश्रामालय पाउन सकुन्‌‚ सवारी साधनहरूमा यात्रा गर्दा सुरक्षित सिटमा बस्न पाउन्‌।

महिलाप्रतिको धारणा र उनीहरूलाई गरिने व्यवहारमा राज्यको पहिचान पनि  लुकेको हुन्छ। त्यसकारण ती व्यवहारहरू यस्ता होउन् कि त्यो कम्तिमा दक्षिण एसियामा मात्रै भए पनि उदाहरणीय बन्नसकोस्। महिलाप्रतिको सम्मानजनक व्यवहार देशभरिका धनि तथा गरिब वा जुनसुकै तह र तप्काका महिलाले अनुभूत गर्न सकुन्।

काठमाडौं महानगरपालिकाका उपमेयर सुनिता डंगोल महिलाको आरक्षणमा मात्र होइन साँच्चै महिलाको प्रतिनिधिको रूपमा …

कसरी सम्भव होला महिलामैत्री वातावरण?
0 comment
0 FacebookTwitterEmail

अङ्ग्रेजीमा एउटा उखान छ– ‘एभ्री इफोर्ट्स काउन्टस्’ अर्थात् हरेक प्रयासले अर्थ राख्छ। यसलाई आधार मान्दा पनि हामी भन्न सक्छौं– हामीले गर्ने कुनै पनि क्रियाकलापको मूल्याङ्कन भइरहेको हुन्छ र त्यसले हाम्रो जीवनमा प्रभाव पारिरहेको हुन्छ। कुन क्रियाकलापले हाम्रो जीवनमा के प्रभाव पारिरहेको छ त्यसको जानकारी प्राप्त गर्न हामी कति सचेत भएर बाँचिरहेका छौं भन्नेमा भरपर्छ।

जीवनमा स–साना अभ्यास वा बानी व्यहोराले पनि ठूलो परिवर्तन ल्याइरहेको हुन्छ। हामीले लगाउने चप्पलजुत्ताले स्वास्थमा खासै केही फरक पर्दैन भन्ने आम नागरिक बुझाइ छ। यो बुझाइ गलत छ। हामीले लगाउने  चप्पलजुत्ताले स्वास्थ्यमा धेरै खालका सकारात्मक र नकरात्मक प्रभाव पारिरहेका हुन्छन्। चप्पलजुत्ता पैताला वा खुट्टालाई सुरक्षा दिने …

गलत जुत्ताचप्पलः बिग्रिन्छ ज्यान
0 comment
0 FacebookTwitterEmail

हामी भाषा र संस्कृतिको कुरा गर्छौं र मौलिकता कायम राख्नुपर्ने कुरामा पनि जोड दिन्छौं। इतिहासका कुरा पनि गर्छौं तर इतिहास जगेर्ना गर्न सघाउने मध्येका केही तत्त्वहरू भाषा, संस्कृति, उच्चारण र कतिपय व्यवहारप्रति भने सचेत हुँदैनौं। पूर्वीय शब्दहरूलाई अचेल पाश्चात्यकरण गरेर पस्कन सके आफूलाई उपल्लो स्तरमा पुगेको महसुस गर्न थालिएको छ। भनाइ र गराइको यो नमिल्दो स्थितिले हाम्रो चेत कहाँ पुगेको छ भन्ने देखाउँछ।

महायानी बौद्ध सम्प्रदायले प्राय: जप्ने प्रसिद्ध मन्त्र हो, “ऊँ मणि पद्मे हुँ।” कसैलाई यो मन्त्रको उच्चारण वा लेखनको हिज्जे अशुद्ध लाग्न सक्छ र यसरी सच्याइ दिन सक्छन्, “ओम् मानेपेमे हुँ।”

कुरा उही तर उच्चारण भेदमात्रै हो भन्ने …

शब्द पूर्वीया लवज पश्चिमा
0 comment
0 FacebookTwitterEmail
Independent News Service (INS)

सम्पर्क
आदर्श मार्ग, थापाथली, काठमाडौ
इमेल : freedomnews2022@gmail.com

सोसल मिडिया

© 2021 Freedom News Service Pvt Ltd. All rights reserved