वातावरण/जलवायु

मनसुनजन्य प्रकोपका कारण विगत ११ वर्षको अवधिमा नेपालमा २ हजारभन्दा धेरैले ज्यान गुमाएका छन । राष्ट्रिय विपद जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणका अनुसार वि.सं. २०६८ चैत १ देखि २०७८ चैत ३१ गते सम्मको अवधिमा बाढी, पहिरो र भारी वर्षाका कारण २ हजार ३ सय ६२ सर्वसाधारणको मृत्यु भएको हो । यस अवधिमा ५ हजार ८ सय २५ वटा पहिरो र भारी वर्षाका घटना भएका छन् । यी घटनामा ८ सय ८० जना बेपत्ता भएका छन् भने ६१ हजार ४ सय ३२ वटा घरमा क्षति भएको छ । यसरी ११ वर्षको अवधिमा मात्रै विभिन्न विपद्बाट १९ अर्बभन्दा बढीको आर्थिक क्षति भएको …

ढुङ्गा, गिटी, बालुवा उत्खनन, बिक्री तथा व्यवस्थापनसम्बन्धी मापदण्ड संशोधन गरिएको सरकारको एउटा निर्णयलाई केही दिनअघि (असार १५ गते) मात्रै सर्वोच्च अदालतले कार्यान्वयन नगर्न अन्तरिम आदेश दियो।

त्यसको हप्दादिनमै एउटा सञ्चार माध्यम (न्यूज एजेन्सी नेपाल) ले सम्बन्धित व्यवसायीबाट गरिएको र गरिरहिएको जथाभावी ढुङ्गा, गिटी, बालुवा उत्खननका कारण कसरी नाङ्गिदैछन् वन र बस्ती भनेर तस्बिरसहितको दर्दनाक अवस्था प्रस्तुत गर्‍यो। त्यो काम अझै केहीसमय उनीहरूलाई यही रूपले गरिरहन दिइयो भने पहाड, नदीनाला, खोला वन र वस्ती केही बाँकी रहने छैनन्– सबै नाङ्गिने छन्। ती दृश्यले मानवता कुन तहमा हराउँदै छ भन्ने पनि बुझाउँछ।

खासगरी ललितपुरको टीकाभैरव, नल्लु, देवीचौर र लेले क्षेत्रमा देखिने नमुनाचित्रले …

सिङ्गापुर नेपालमा झैं पानीको समस्या बेहोरिरहेको मुलुक हो। सिङ्गापुरको प्राकृतिक जलस्रोतमा पहुँच छैन तर नेपालमा भने प्रशस्त नदीहरू छन्। यहाँ हिमालयबाट हिमनदीहरू पग्लिएर प्रवाह भएको पानी र वर्षाले बढाउने जमिनमुनिको पानीको सतह पनि उपलब्ध छ। मैले भर्खरै काठमाडौंको यात्राको क्रममा पत्ता लगाए जस्तै नेपालको जलस्रोत तीव्र सहरीकरण, प्रदूषण र जलवायु परिवर्तनबाट खतरामा परेको छ। यस्तो समस्याले अहिले धेरै अन्य शहरहरूलाई पनि सताएको छ।

नानयाङ टेक्नोलोजिकल युनिभर्सिटीको नानयाङ वातावरण र पानी अनुसन्धान संस्थान (नेउरी) द्वारा नदीको पानीमा नमूना जाँच गर्दा ‘नदीका केही भागहरूको पानी मानव कोशिकाहरूका लागि अत्यधिक विषाक्त छ; र त्यहाँ एन्टिबायोटिक सहित औषधिजन्य स्रावको असामान्य मात्रा छ जसले एन्टिबायोटिक

‘माछापुच्छ्रे फेवातालमा पौडी खेल्दो रैछ,

पोखरा त साँच्चिकैको पोखरा नै रैछ’

पोखराको सुन्दरतालाई शब्दमा उतारेर संगीतवद्ध गरी मन नै हर्ने गरी गाउनुभएको थियो गीतकार प्रेमप्रकाश मल्लले। यसैले त हरेक नेपालीले गुनगुनाउन थालेको पनि धेरै भइसकेको छ– यो गीत।

गीतमा भने जस्तै पहिले त्यतिपरको माछापुच्छ्रेको छायाँ फेवातालमा पौडी खेलिरहेको हुन्थ्यो तर अहिले शहरको डम्पिङ साइट बनेको फेवातालको पानी धमलिएको छ। फेवातालको त्यो स्वच्छ पानी, मनमोहक दृश्य र निश्चलता साथ प्रस्तुत हुने धर्म मानिसकै कारण हरिएको छ। किनभने फेवातालको क्षेत्रफल खुम्चिएको छ। यसले पोखराको मादक सुन्दरता लुछिरहेको छ। पोखराको विशेषता बनेको फेवातालको आयु क्रमश: घट्दै छ। सन् २०१९ मा …

२०७८ असार १ गते आएको बाढीले सिन्धुपाल्चोक जिल्लाको मेलम्ची र हेलम्बु ठूलो मानवीय र भौतिक क्षति ब्यहोर्नु पर्‍यो। बाढीमा परी मृत्यु भएका पाँचजनाको शव भेटिएको छ २० जना अझै बेपत्ता छन्।

सिन्धुपाल्चोकको भ्रेमाथाङबाट आएको  बाढीले हेलम्बु गाउँपालिकाको तिम्बु देखि मेलम्ची नगरपालिकाको बाहुनेपाटी हुँदै सिपाघाटसम्म ठूलो मात्रामा क्षति पुर्‍यायो। अर्बौँको भौतिक संरचना र खेतियोग्य जमिन बगरमा परिणत भयो।

बाढी गएको एक वर्ष पुगेको छ। मेलम्ची र हेलम्बुबासीले पीडा खेपेको यतिको समय बितिसक्दा संघीय सरकारले भने मेलम्चीको पुननिर्माणमा र पुनर्स्थापनामा कुनै चासो दिएको छैन।

सरकार सुरु देखि नै मेलम्ची र हेलम्बुबासीको पीडामा कसरी मलहम लगाउने भन्दा पनि मेलम्चीको पानी काठमाडौं पुर्‍याएर कसरी …