साहित्य/कला/संस्कृति

मधेसको मुख्य पर्वको रूपमा रहेको छठ पर्वको रौनकता सबैतिर छाएको छ। तराईका सबै जिल्ला लगायत राजधानीमा समेत यो पर्व हर्षोल्लासका साथ छठ पर्व मनाइँदै छ। घर परिवार एवम् सन्तानको सुख समृद्धिको कामनाका लागी  अत्यन्त श्रद्धापूर्वक मनाइने यस पर्वले सामाजिक सद्‌भाव र समानताको सन्देशलाई समेत बहन गरेको छ।
घरका महिला देखि पुरुष,सानो देखि ठुला सबैलाई छठ पर्वले व्यस्तता बढाएको छ। सबै ताल तलाउ तथा ,नदी, पोखरीका घाटहरू दुलही जस्तै सिँगारिएका छन्। त्यस्तै वीरगन्जको घडीअर्वा पोखरी लगायत अन्य ठाउँमा पनि छठको रमझम उत्तिकै छ। दुलहीझैँ सिँगारिएका तला तलाउहरूमा हजारौँ भक्तजन भेला भएका छन्। अत्यन्त निष्ठा र कठोरता तपस्या पूर्वक मनाइने छठ पर्वको …

“मामु होइसिन्न के…!” ऊ मेरो नजिक सरी, ” काम गर्ने मान्छे पनि घरमा छैन यति बेला…”  केही दिनदेखि उसको हाउ भाउ र शारीरिक सङ्केतमा आएको यो उखरमाउलो बदलावको कुनै विशेष कारण थियो भने उही जानोस् तर मेरो मनमा मर्नै लागेको महिनाको तलबको हिसाबकिताब भन्दा अरू केही कतै थिएन।

यही पैसा थियो, जसको आधारमा काठमाडौँ सहरले मलाई बास दिई रहेको थियो।

जानिनजानी मलाई ठाउँ  कुठाउँ छुने। मौका बेमौका मसँगै टाँसिन आउने। एकोहोरो मलाई हेरिरहने र शरीर ढाक्ने भन्दा देखाउने उसका यी क्रियाकलापहरूले मलाई जुरुकजुरुक जुरुकजुरुक नबनाएको त कहाँ हो र ? तर एक छिनको उन्मादमा उम्लिएर म  उम्लिएर पोखिएको दूध झैँ …

कालको बारेमा काल महिमा भन्ने कवितामा कवि शिरोमणि लेखनाथ पौडेलले भन्नु भएको छ —आयो टप्प टिप्यो लग्यो मिति पुग्यो टारेर टर्दैन त्यो। थुप्रोमा उधिनी मिठो र नमिठो छानेर खाँदैन त्यो। अर्थात् मृत्यु हुने बेला टारेर टर्दैन। समयभन्दा पहिले पनि आउँदैन र आएपछि नलगी पनि सक्दैन। मृत्यु अपरिहार्य छ, यो मृत्यु लोकमा एक पटक आएपछि जानु नै पर्छ। त्यति मात्र होइन, स्वयं कालको पनि काललाई टार्न सक्दैन भन्ने छ। ब्रह्माजीको पनि समय तोकिएको छ। ब्रह्माण्डमा देखिएका तारा, सूर्य, चन्द्रमा, पृथ्वी तथा सबै ग्रह, देवी देवता सबैको एउटा समय तोकिएको हुन्छ भन्ने शास्त्रमा वर्णित छ। अर्थात् संसारमा नित्य केही छैन, अनित्य छ। …

वैदिक कालमा वरूण प्रधान असुर देवता थिए। ऋग्वेदमा असुर शब्द प्रचेतस वरूणका लागि प्रयोग भएको छ। प्रचेतस शब्दले चतुर, बुद्धिमान, प्रसन्न, प्रफुल्लित र वरूण देवतालाई
जनाउँछ ।

हिजोआज असुर शब्दको सबैलाई थाहा भएको सामान्य अर्थ दैत्य, दानव वा राक्षस हो। हुन्दु धर्मका धार्मिक ग्रन्थहरूमा देवता र असुरहरू एकअर्काका वैरी हुन् भन्ने प्रसङ्ग जोडिएको पाइन्छ। आजकल त सुरहरू आर्य र असुरहरू अनार्य वा राईलिम्बु वा मङ्गोलियन परिवारका जाति हुन् भन्नेसम्मको भ्रम छ। हिन्दु धर्ममा जन्मका आधारमा वर्ण व्यवस्था हुने परम्परा स्थापित गराउन वेदको गलत व्याख्या गर्ने परम्परा नै बसेको छ।

वर्ण व्यवस्था र जाति व्यवस्था फरक कुरा हुन्। …

सरकारी अभिलेख अनुसार नेपालमा १ सय २५ …

खासमा हिन्दुस्तानी धर्मको कुनै एक पुस्तक छैन। एउटै देवताको सम्बन्धमा विभिन्न ग्रन्थहरूमा विभिन्न प्रकारका पाठहरूको उपस्थिति स्वीकार्य छ र आम पूजा विधि पनि यी ग्रन्थहरूमा फरक फरक रहेको देखिन्छ।

 लैंगिक न्याय र स्वतन्त्रतामा आफ्नो विश्वासको प्रतीक कालीको छविलाई एक भारतीय महिला निर्देशकले आफ्नो कुरा भन्नका लागि छनौट गरिन। त्यसको विरोधमा इन्टरनेटमा आगो ओकलिरहेका यी ‘आस्थावान’ हरू महिलाहरू स्वतन्त्रताको यो उन्मुक्त चित्रणबाट डराएका हुन त? वा कालीको स्वतन्त्रताको पक्षमा नारीले गरेको कुराले उनीहरूलाई अप्ठ्यारो परिरहेको छ?

“त्यसपछि अम्बिकाले ती शत्रुहरूप्रति ठूलो क्रोध प्रकट गरिन्। त्यतिबेला रिसले उनको अनुहार कालो भयो। निधारमा आँखीभौंहरू माथि उठेका थिए, र त्यहाँबाट तुरुन्तै तरबार र पासो …