स्वास्थ्य

बैतडीको पञ्चेश्वर गाउँपालिकामा–१ मा रहेको पञ्चेश्वर स्वास्थ्यचौकीमा ३० हजार लिटरको भुइँ पानीट्यांकी छ। खानेपानीको चरम समस्या खेपिरहेको उक्त स्वास्थ्यचौकीमा अकासे पानी र टाढाबाट ट्यांकरमा ल्याई जम्मा गरिएको हुन्छ। उक्त ट्यांकीमा एकपटक पानी भरेपछि २ देखि ३ महिनासम्म काम चलाउने गरिएको छ।

लामो समयसम्म पानी ट्यांकीमा जम्मा भएर बस्ने र सरसफाइसमेत नहुने भएकाले भ्यागुता र चेपागाँडा देखिने गरेका छन्। सोही पानी स्वास्थ्यचौकीमा प्रयोग हुन्छ।

‘भुइँ पानीट्यांकी हो, निकासको व्यवस्था छैन। पानी जमेर बस्छ, फोहोर धेरै नै छ,’ पञ्चेश्वर स्वास्थ्यचौकीका प्रमुख सुरेश सार्कीले भन्नुभयो। पशुलाई समेत दिन नमिल्ने खालको पानी सुत्केरी सेवा र अन्य सरसफाइको कार्यमा प्रयोग गर्ने गरिएको स्वास्थ्यचौकी इन्चार्ज सार्कीले …

कुनै समय थियो, राउटे समुदायलाई सरसफाइको ‘स’ समेत थाहा थिएन । जंगलको बास जंगलमै फिरन्ते जीवन बिताउने उनीहरू सरसफाइमा चासो राख्दैनथे । जंगलमा भाँडाकुँडा बनाएर यो समुदाय गाउँमा अन्नसँग साट्न पुग्थ्यो । गाउँमा पुग्दा राउटेलाई सरसफाइ नगरेको देखेपछि घरगाउँमा छोराछोरीले नुहाएनन् र फोहोरी देखिएपछि तिनका अभिभावकले उनीहरूलाई ‘राउटे’ भनेरसमेत गिज्याउँथे । त्यसपछि उनीहरू सधैँ सफा हुन्थे ।

पहिले सरसफाइमा ध्यान नदिने त्यही राउटे समुदाय पछिल्लो समय परिर्वतन हुँदै गएको छ । आफ्नो बस्तीवरिपरि दिसा–पिसाब गरी फोहोर गर्ने राउटे समुदायमा पछिलो समय परिवर्तन आएको राउटे बस्तीमा जोडी शिक्षकका रूपमा कार्यरत लालबहादुर खत्री बताउनुहुन्छ । ‘पहिले ननुहाउने, सरसफाइमा ध्यान नदिने, बस्तीवरिपरि दिसा–पिसाब …

पहिलोपटक देशभरका ७४ कारागार कार्यालयमा रहेका कैदीबन्दीको स्वास्थ्य अवस्था र त्यहाँ कार्यरत स्वास्थ्यकर्मीसहितको केन्द्रीय कारागार अस्पतालको वार्षिक प्रगति प्रतिवेदन–२०८० सार्वजनिक भएको छ।

केन्द्रीय कारागार अस्पताल रुपन्देहीको सभाहलमा आयोजित सार्वजनिकीकरण कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि गृहसचिव दिनेश भट्टराई तथा स्वास्थ्य सचिव डा. रोशन पोख्ररेलले उक्त प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्नुभएको हो।

कार्यक्रममा केन्द्रीय कारागार अस्पतालका प्रमुख मेडिकल सुपरिटेन्डेट डा. प्रकाश बुढाथोकीले अस्पतालको संक्षिप्त जानकारी दिँदै वर्षभर करिब ३५ हजार कैदीबन्दीलाई बहिरंग तथा एक हजार बढीलाई अन्तरंग सेवा प्रदान गरिएको बताउनुभयो। साथै अझै गुणस्तरीय सेवा विस्तारमा अस्पतालको भौतिक पूर्वाधार बाधक रहेको उहाँको भनाइ छ।

थप शय्या र विशिष्टिकृत सेवा विस्तार गर्न नसकेकै कारण गत आर्थिक वर्षमा …

कोशी प्रदेशमा लामखुट्टेको टोकाइबाट सर्ने डेंगु रोग भयावह बन्दै गएको छ। प्रदेशका १३ जिल्लामा डेंगु फैलिए पनि प्रदेश सरकार भने केन्द्रको मुख ताकेर बस्दा अवस्था दिनप्रतिदिन भयावह बन्दै गएको हो। डेंगुको ‘हटस्पट’ धरानमा जेठ दोस्रो सातायता आठ जना संक्रमितको मृत्यु भइसकेको छ।

प्रदेशको स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार प्रदेशमा हाल साढे चार हजार बढी डेंगुका बिरामी छन्। पछिल्ला दिनमा डेंगु क्रमिक रुपमा अन्य जिल्लामा पनि फैलिएको मन्त्रालयले जनाएको छ। यद्यपि मन्त्रालयले डेंगु फैलिन नदिन ठोस योजना बनाएर अघि बढेको भने पाइँदैन।

मन्त्रालयकी सचिव डा. सुधा देवकोटाले गएको दुई सातामा प्रदेशका १४ जिल्ला मध्ये १३ जिल्ला (सोलु) बाहेकका अन्य जिल्लामा डेंगुका बिरामी देखा …

दातृ निकायको आठ करोडभन्दा बढी लगानीमा निर्माण भएको लुम्बिनी प्रदेश जनस्वाथ्य प्रयोगशाला भवन प्रदेशका मुख्यमन्त्री डिल्लीबहादुर चौधरीले उदघाटन गर्नुभएको छ। एड्स, क्षयरोग र मलेरियाविरुद्धको ग्लोबल फन्डको अनुदान र सेभ द चिल्ड्रेनको प्राविधिक सहयोगमा अत्याधुनिक प्रविधि जडित प्रदेश जनस्वास्थ्य प्रयोगशाला निमार्ण भई प्रदेश सरकारलाई हस्तान्तण गरिएको हो।

भवन उद्घाटन समारोहमा बोल्दै मुख्यमन्त्री चौधरीले स्वास्थ्य सेवामा आम नागरिकको पहुँच पुर्याउने लक्ष्य रहेको बताउनुभयो। प्रयोगशालाको गुणस्तरलाई ध्यान दिन सुझाव दिँदै यसमा आवश्यक पर्न सबै किसिमको गुणस्तरीयताप्रति सहज रहन र यसलाई रिसर्च सेन्टरका रूपमा विकास गर्न पनि आग्रह गर्नुभयो। ‘दक्ष जनशक्ति तयार गर्ने गरी यहाँबाट तालिम चलाउने र नयाँ दक्ष जनशक्ति तयार गर्ने गरी …

बर्खा लागेसँगै डेंगुको संक्रमण देशभर तीव्र रूपमा फैलिएको छ। डेंगुकै कारण करिब सात महिनाको अन्तरालमा चार हजार २८९ जनामा संक्रमण देखिएकाे छ।

विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार विश्वको झन्डै आधा जनसंख्या अर्थात् चार अर्ब मानिस डेंगु भाइरसको जोखिमयुक्त क्षेत्रमा बसोबास गर्छन्।  प्रत्येक वर्ष झन्डै ३९ करोड मानिसमा डेंगु संक्रमण हुनाका साथै २० हजारभन्दा बढी व्यक्तिको मृत्यु हुने गरेको छ। नेपालमा भने इपिडिमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखा (इडिसिडी) को तथ्यांकअनुसार ०६० (सन् २००४ देखि ०२३) देखि ८० को साउनसम्म ८३ हजार ६ सय ८१ संक्रमित र ११० जनाको मृत्यु भएको छ।

नेपालमा पहिलोपटक २०६१ सालदेखि डेंगु रोग देखिन सुरु भएको हो। त्यसपछि …

भारतको गोरखपुरका स्थायी बासिन्दा विनयकुमार यादव बुटवल देवीनगरमा रहेको लुम्बिनी आयुर्वेद चिकित्सालयमा भेटिनुभयो। उहाँ खुट्टामा सिल्का हान्ने, पोल्ने, झमझम गर्ने रोगबाट पीडित भएपछि एक सातापहिले बुटवल आउनुभएको थियो।

सरकारी चिकित्सालय बारेमा साथीले भनेको सुनेका यादव सरासर देवीनगर चौपारीनजिकै रहेको प्रदेश सरकारमातहतमा रहेको लुम्बिनी प्रदेश आयुर्वेदिक चिकित्सालयमा गएर उपचार गराउनुभयो। सात दिनको उपचारपछि निको भएर घर जाँदै गरेका यादवले भन्नुभयो, ‘धेरै खुसी लागेको छ। उपचारपछि निको भएँ।’

भारतबाट उपचारका लागि आएका यी एक प्रतिनिधि उदहारण मात्रै हुन। पछिल्लो समयमा आयुर्वेद चिकित्साप्रति आकर्षण बढ्दै जाँदा उपचार गराउन आउनेहरूको संख्यासमेत बढ्दै गएको छ।

रूपन्देही ओमसतियाका त्रिलोचनप्रसाद यादव पनि अन्य अस्पतालमा प्यारालासिसको उपचार गर्दा …