रूपेश आचार्य

नेपाल औषधि लिमिटेड बिजुलीबजारको गेटको छेउमा एक जना साना व्यापारी देखिनुहुन्छ। ती व्यापारीले सो स्थानमा पसल गर्नुभएको १५ वर्ष भयो। बाटोमा हिँड्दै गरेका बटुवालाई पानी पिलाउनुहुन्छ। ‘मास्क लगाएर हिँड्नुस् है’ भनेर सचेत गराउनुहुन्छ।

हँसिलो मुहार भएका ६३ वर्षी प्रेम खड्काको जीवन–संघर्ष भने त्यति मीठो छैन। सामान्य परिवारमा जन्मिएका प्रेमले कक्षा ४ सम्म अध्ययन गर्नुभयो। उहाँको बालपन गाँउघरमा दुःखसुख गर्दैमा बित्यो।

१७ वर्षको उमेरमा कोटेश्वरमा आएर हार्डवेयरमा सेक्युरेटी गार्डको जिम्मेवारी बहन गर्नुभएका प्रेमको मासिक तलब भने तीन सय रुपैयाँ थियो। ‘उः बेलाको ३ सय अहिलेको ३०÷४० हजारभन्दा बढी हो,’ प्रेम भन्नुहुन्छ, ‘त्यो उमेरमा त्यति पैसा कमाउने गाँउको पहिलो व्यक्ति सायद म …

बबरमहल माइतीघरनजिक आउजाउ गर्दा एउटा टेबलमा फलफूल तथा चाट बेच्दै गर्नुभएकी महिला देखिनुहुन्छ। उहाँको नाम गेनी चौधरी हो।

चारखुट्टे काठको टेबलमा खरबुजा, नरिवल, काँक्रो, मेवा, अंगुर, चकुन्दर, अम्बा, कटहर, स्याउ, नास्पाती, ड्रागनफ्रुट मिलाएर प्लेटमा राखेर बेच्दै आउनु भएको २५ वर्ष भयो। सडक छेउ फलफूल बेच्दा पनि निकै सफा र ताजा सामानमा ध्यान दिनुभएको छ। फलफूल राखेको टेवललाई जाली भएको कपडाले राम्ररी ढाक्नुभएको छ।

‘म भारतबाट नेपाल आएको ३० वर्ष भयो,’ गेनी भन्नुहुन्छ, ‘नेपाल आएदेखि सुरु गरेको र मन लागेको काम भनेको नै फलफूल र चाट बेच्ने हो।’

सुरुवाती दिनमा प्रतिप्लेट १५, ३०, ६० रुपैयाँ हुँदै अहिले प्रतिप्लेट मिक्स फलफूलको एक …

भारत बिहारको बेतिया जिल्ला माधवपुर ७ मा जन्मिएका मोहमद आलम बाल्यकाल जोरपाटी तथा नारायणटारमा हाँसखेल गर्दै बिताउनुभयो।

नारायणटारस्थित राई स्कुलबाट कक्षा १० सम्मको औपचारिक शिक्षा लिनुभएका आलमलाई एक दिन लाग्यो, ‘पढाइले मात्र हुँँदैन। सीप सिकेर पैसा पनि कमाउनुपर्छ।’

आलमले आफ्ना बुवाको ‘सम्‌सुल अटो केयर’ मा सबै काम सिक्नुभयो। कक्षा १० सकेलगत्तै गाडी मिस्त्री बन्ने सपना बोक्नुभएका उहाँले गाडीका पार्ट, इन्जिन खोलफिट, वायरिङ, इन्जिन रिपेयरिङसम्बन्धी सम्पूर्ण काम सिक्न दुई वर्ष लागेको हो। आलम भन्नुहुन्छ ‘मलाई यो काम सिक्न त्यति प्रेसरचाहिँ भएन। तर आफ्नो दिमाग चलाएर काम सिक्न छोटो समयमै मैले मिस्त्री काम सिकेको हुँ। अहिले यही काम अरुलाई सिकाउन कम्तीमा पनि …

अहिलेको समयमा यातायात सामान्य कुरा हो । सार्वजनिक र निजी सवारीसाधनमा सडकमा गुडिरहन्छन् । गुड्दागुड्दै टायरमा समस्या देखिन सक्छ । त्यस्तो बेला के गर्ने ?

झट्ट मिस्त्रीको सम्झना आउँछ । मिस्त्रीले नै सबै ठीकठाक पार्न सक्छन् । त्यस्तै एक मिस्त्री हुनुहुन्छ अहमद राजा ।

उमेरमा जम्म २५ वर्ष पुग्नुभएका अहमद राजा भारतमा जन्मिनुभयो । उहाँका बुबा टायर मर्मत गर्ने पेसा गर्नुहुन्थ्यो । सोही पेसालाई निरन्तरता दिँदै अहमद राजा हाल टायर मिस्त्री बन्नुभएको छ ।

बुबा खुर्सिद मियाँले नारायणटारको शिवचोकमा सुरुवाती चरणदेखि राखेको पसल हालसम्म छ । र त्यसैमा आफनो काम सिक्नेदेखि मिस्त्री हुनेसम्मको संघर्ष जोडिएको राजा बताउनुहुन्छ ।

‘बुबाले नेपाल …