सुनिलमणि दाहाल

नेपाल संस्कृति, विविधता र परिकारमा धनी देश हो । “दसैँ आयो… खाउँला ला पिउला” भन्ने वाक्यांशले नेपाली चाड दसैँको सारलाई सङ्केत गर्छ, जहाँ मानिसहरूले आफन्तहरू सँग भेटघाट गरी विभिन्न किसिमका रमाइलो गर्दै स्वादिष्ट परिकारहरू खाने गर्दछन् । यो चाडपर्वको मौसममा सबैभन्दा लोकप्रिय परिकार भनेको मासुका परिकारमा पाकेको काँक्राको अचार हो, जसलाई नेपालीमा खल्पीको आचार भनिन्छ।

पाकेको काँक्रोबाट बनाइने खल्पीको अचार एक परम्परागत नेपाली अचार हो जसलाई भदौरे काँक्रो भनिने काँक्रोको प्रयोग गरी बनाइन्छ। यो भदौरे काँक्रो नेपालको हिमालय क्षेत्र र भारतको सिक्किममा पाइन्छ र यसको आकार ठुलो र खादा स्वादिलो हुन्छ। खल्पीको अचार स्वादिष्ट मात्रै होइन पौष्टिक पनि हुन्छ । …

अमेरिकामा सरकार बन्दको घटना नौलो भने होइन। तर यसले अमेरिका भित्र मात्र नभएर विश्वमा नै असर गर्दछ। यति बेला अमेरिकी काँग्रेसबिच बजेटमा नीतिगत विषयका लागी लेनदेन चलिरहेको छ जसले सरकार बन्दको अवस्था सृजना भएको छ। सम्भावित सरकार बन्द हुने आशङ्कामा धेरै अमेरिकीहरू यसको प्रभावको बारेमा सोचिरहेका छन्। सरकारी बन्द हुनु अवश्य पनि चिन्ताजनक विषय हो किनकि यसले दैनिक जीवन, सरकारी सेवाहरू र अर्थतन्त्रका विभिन्न पक्षहरूमा दूरगामी प्रभाव पार्न सक्छ।

सरकार बन्द भनेको …

उनी स्नातक गरेका नेपाली हुन र दुबईको एअरपोर्टमा भुई सफा गर्दै गरेको भेटिन्छन्। जवानी बेरोजगार भएरै बित्यो। स्नातक पास गरेर केहि बर्ष आफ्नो दुई कट्ठा जग्गामा खेती गर्दा साहुको कर्जा र त्यस्को ब्याजले प्रतिफल प्राप्त गर्न नसके पछी जग्गा बेचेर कर्जा तिर्नु परेको व्यथा छ उनीसँग।

बिहे भयो, केटा केटी भए तर आम्दानीको श्रोत केहि नभए पछी खाडी तर्फ आएको हुन उनी। देशमा शान्ति छाउने छ, विकास हुनेछ र हामीले आफ्नै देशको सेवा गर्न पाउने छौ भनी आफ्ना वृद्ध माता पिता र छोरा छोरीलाई श्रीमतीको जिम्मा लगाई रोजगारीका लागि खाडीको रापमा आएको ब्यथा पोख्छन उनी।

“कैले देश फर्कौ जस्तो लाग्छ …

हामी एकपटक लेलेपबाट विशाल तमोर नदीको किनारै–किनार हुँदै लुङ्थुङ्तर्फ उकालो लागेका थियौँ। लुङ्थुङ्देखि उत्तरतिर प्रायः शेर्पा जातिका मानिसहरूको मात्रै बसोवास रहेको पाइन्छ। लुङ्थुङ्बाट उकालो लागेपछि तमोर नदीले दिशा फेर्दोरहेछ।
यात्राका क्रममा ठाउँ–ठाउँमा सुन्दर र मनमोहक छङ्छङे झर्नाहरू भेटिन्छन्। आँखै अगाडिबाट झरिरहेको छङ्छङे झर्नाको आकर्षण अनि चारैतिर गुञ्जिरहेको झ्याउँकिरीको संगीतले वातावरणलाई साह्रै मनमोहक र आनन्दमय बनाइदिएको थियो। बाटोमा भारीका भारी सामान बोकेर उकाली र ओराली गरिरहेका चौँरीका बथान र तिनको गलामा झुण्ड्याइएको घण्टीबाट निस्केको ‘टङ् टङ्…टङ् टङ्’को आवाजले थकान महसुस हुन दिँदैन।

कहिले तमोरलाई छोडेर डाँडा–काँडा उक्लँदै अनि फेरि घुमेर त्यसैको किनारामा मिसिँदै, तमोरसँग लुकामारी खेल्दै हामीले देउरालीमा पाइला टेक्यौँ। त्यहाँ …