साहित्य/कला/संस्कृति

प्राकृतिक सौन्दर्यसँगै गुरुङ संस्कार र संस्कृतिले सम्पन्न लमजुङ जिल्लाको क्व्होलासोँथर गाउँपालिका–६ स्थित पसगाउँमा १४औँ पसगाउँ महोत्सव फागुन २० गते सम्पन्न भएको छ।

पसगाउँ सामुदायिक घरबास (होमस्टे) व्यवस्थापन समितिको आयोजना एवं क्व्होलासोँथर गाउँपालिकाको कार्यालय, नेपाल पर्यटन बोर्ड गण्डकी प्रदेश कार्यालय, गण्डकी प्रज्ञा–प्रतिष्ठान, क्व्होलासोँथर गाउँपालिका–६, अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजना भुजुङको प्रवर्द्धनमा आयोजित दुईदिने महोत्सवको शनिबार गण्डकी प्रदेशका संस्थापक मुख्यमन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरुङले उद्घाटन गर्नुभयो।

अन्नपूर्ण हिमशृङ्खलाअन्तर्गत लमजुङ हिमालको काखमा समुद्री सतहबाट एक हजार ६ सय ५० मिटरको उचाइमा रहेको रमणीय गाउँको पर्यटकीय विकासलाई लक्षित गरी २०६१ सालदेखि सञ्चालित पसगाउँ सामुदायिक होमस्टेको प्रवर्द्धनको लक्ष्य राख्दै महोत्सव आयोजना गरिएको हो।

गण्डकी …

द्रौपदी अर्थात् पाँच नाथकी अनाथिनी—९

पाञ्चाल नरेश द्रुपदकी राजकुमारी द्रौपदीको बारेमा धेरैओटा जिज्ञासासहितका कुराहरू जेहेनमा एकैपटक आउने गर्छ। सबैभन्दा पहिलो जिज्ञासाचाहिँ उनको जन्मका बारेमा नै आउँछ, , उनी कसरी वयस्का तर कुमारीको रुपमा जन्मिइन् ?  दोस्रो जिज्ञासा उनको स्वयंवरका बारेमा।

दरबारका राजकुमारीका लागि स्वयंवरको अर्थ हुन्छ आफूलाई मन परेको केटासँग विवाह गर्ने स्वच्छन्दता तर सीमामा रहेर, राजदरबारको सिद्धान्त र प्रतिष्ठाभित्र रहेर। स्वयंवरमा प्रायशः निकट नाताको राजाको परिवारलाई विवाहको निम्तोको रुपमा मात्र बोलाइन्थ्यो भने अरु समानरुपका राजा र राजकुमारहरूलाई स्वयंवरमा सहभागी हुनका लागि समेत बोलाइन्थ्यो। त्यसो त कतिपय राजकुमारीहरूको रुप यौवन र बानी बेहोराको प्रशंसाका कारणले नबोलाइएका राजाहरू समेत स्वयंवरमा सहभागी …

लमजुङको दूधपोखरी गाउँपालिका–३ को ठूलो काभ्रे र दोर्दी गाउँपालिका–५ पाँचोकको बीचमा रहेको  इलामपोखरी क्षेत्रलाई व्यवस्थित गरिने भएको छ। यी दुई पालिकाको सिमानामा पर्ने यस ऐतिहासिक एवं धार्मिक सो क्षेत्रलाई व्यवस्थित गर्नाका साथै  विभिन्न संरचना पनि निर्माण गरिने भएको हो।

दुवै गाउँपालिकाले संयुक्त बैठक बसी इलामपोखरी क्षेत्रलाई व्यवस्थित बनाइने, सातकन्यादेवी मन्दिर पुनःनिर्माण गरिने, बाइसे तथा चौबिसे राज्यकालको इलामपोखरी गढीलगायते विस्तृत परियोजना प्रतिवेदन (डिपीआर) तयार गरिएको छ। दुवै गाउँपालिकाले रु दुई/दुई लाखको लागतबाट डिपीआरको काम सुरु गर्न लागेको दूधपोखरी गाउँपालिका उपाध्यक्ष क्षेत्रबहादुर गुरुङले बताउनुभयो। उहाँले इलामपोखरी ताल लेदो माटोले पुरिँदै गएको र सातकन्यदेवी मन्दिरमा विसं २०७२ बैशाखमा आएको भूकम्पले क्षति बनाएकाले उक्त …

द्रौपदी अर्थात् पाँच नाथकी अनाथिनी—८

द्रौपदी अत्यन्त सहनशीला, परिश्रमी र बुद्धिमती तर इखालु पनि थिइन् भन्ने कुराको झलक बडामहारानीको भूमिका सरल तरिकाले निर्बाह गरेको र सुझबुझ तरिकाले बहन गरेको कथाहरूले पनि हामीलाई दिन्छ। इखालु कुन अर्थमा भने उनलाई जुन चीर हरण गर्ने अपमान गरिएको थियो कुरु दरबारमा, त्यसलाई उनले कहिल्यै पनि बिर्सिएकी थिइनन्। उनको सहिष्णुता र दयालुपनको प्रमाण पाइने धेरै उदाहरणहरू होलान् तर दुईओटा उदाहरणले देखाउँछ, जब जयद्रथले उनलाई अपहरण गरेको थियो, पाण्डवहरूले उसलाई पक्रेर मार्न आँटेका थिए। त्यसबेलामा उनले दुःशलाको सौभाग्य मेटिन दिइनन् र जीवित नै छोडिएको थियो। अर्को घटना थियो, गुरुपुत्र महारथी अश्वत्थामाले जब द्रौपदीका पाँच महारथी पुत्रहरूलाई …

बुद्ध जन्मस्थल लुम्बिनीस्थित मायादेवी मन्दिरसँगै रहेको अशोक स्तम्भको पुरातात्विक संरचनालाई जोगाउने प्रयास सुरु गरिएको छ। लुम्बिनीलाई बुद्ध जन्मस्थलका रुपमा चिनाउने मुख्य आधार अशोक स्तम्भका पुरातात्विक संरचनामा असर पर्न थालेपछि नजिकै बालिने बत्तीलाई परिसर बाहिर सारिएको छ।

युनेस्कोलगायत पुरातत्वविद्हरुले दिएको सुझावअनुसार नै लुम्बिनी विकास कोषले मायादेवी मन्दिरसँगै रहेको अशोक स्तम्भ नजिकै बत्ती बालिँदै आएको दियोसेड मन्दिर परिसर बाहिर निर्माण गरेर स्थानान्तरण गरिएको विकास कोषका उपाध्यक्ष डा ल्हारक्याल लामाले बताउनुभयो। विकास कोषले हालै अशोक स्तम्भ नजिकै रहेको दियोसेड मायादेवी मन्दिर परिसरको पश्चिमपट्टी एकै दिन एक लाखसम्म दियो बाल्न मिल्ने गरी ‘दियो स्थल’ बनाइएको छ।

“लुम्बिनी चिनाउने भनेकै अशोक स्तम्भले हो, त्यसैले विगतमा …

दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिकाले काठमाडौँमा ‘मुन्दुम अन्तर्राष्ट्रिय चित्रकला प्रदर्शनी–२०८०’ सुरु गरेको छ। स्वदेशी तथा विदेशी चित्रकारलाई सहभागी गराएर गत असोज १७ देखि २१ गतेसम्म दिक्तेलमा आयोजित ‘मुन्दुम अन्तर्राष्ट्रिय चित्रकला कार्यशाला तथा प्रदर्शनी–२०८०’मा कोरिएका दुई सय एकवटा क्यानभास चित्रलाई नगरपालिकाले आजदेखि काठमाडौँको नेपाल कला परिषद् बबरमहलमा प्रदर्शनी सुरु गरेको हो।

प्रदर्शनी आगामी फागुन १७ गतेसम्म जारी रहने छ। चित्रकला प्रदर्शनीको औपचारिक उद्घाटन राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले गर्नुभयो। संसारभर छरिएर रहेका खोटाङ्गे मनलाई एउटै थलोमा जोड्ने र चित्रकलाको माध्यमबाट खोटाङ र सिङ्गो नेपाललाई विश्वमाझ परिचय गराउँदै पर्यटन प्रवर्द्धन र आर्थिक समृद्धिमा जोड्ने लक्ष्यका साथ धनु आर्ट स्टुडियोसँगको सहकार्यमा ‘मुन्दुम अन्तर्राष्ट्रिय चित्रकला प्रदर्शनी’ कार्यक्रम …