स्वास्थ्य

बुटबल उपमहानगरपालिका तथा आसपासमा डेंगुका बिरामी भेटिएपछि  स्थानीय  सरकारहरूले डेंगु नियन्त्रणका लागि ‘खोज र नष्ट गर’ अभियान शुरू गरेका छन्।

२०६७ सालमा नेपालमा डेंगुको महामारी फैलिएको थियो त्यस बेला रूपन्देहीमा पनि ४ जनाको मृत्यु भएको जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालय रूपन्देहीको तथ्यांकमा उल्लेख छ।  त्यसपछि रूपन्देहीमा प्रत्येक वर्ष साउनदेखि असोजसम्म डेंगुका बिरामी देखिन थालेको स्वास्थ्य कार्यलय रूपन्देहीका भेक्टर कन्ट्रोल निरीक्षक केदारनाथ शाहले बताउनुभयो। उहाँका अनुसार २०६७/६८ मा  २९०,  २०६८/६९ मा ५ जना २०६९/७० मा २५ जना २०७०/७१ मा १२ जना २०७२/७३ मा ९ जना २०७३/७४ मा ७ जना २०७३/७४ मा १६१ जनामा २ जनाको मृत्यु, २०७४/७५ मा १०३१  मध्ये २ जनाको मृत्यु, …

हेटौडाको हेटौडा अस्पताल अब थप सुविधासहित नयाँ भवनबाट सञ्चालन हुने भएको छ । प्रदेशको राजधानी समेत रहेको हेटौडा स्वास्थ्योपचार लगायत स्वास्थ्य सेवा तथा स्वास्थ्य शिक्षामा निकै पछाडि परेको सहरको रूपमा रहेको थियो । यहाँको सबैभन्दा ठूलो अस्पतालको रूपमा रहेको हेटौडा अस्पताल विगतमा ‘रिफर’ अस्पतालको रूपमा चिनिन्थ्यो भने निजी क्षेत्रले पनि स्वास्थ्य सेवाको क्षेत्रमा खासै लगानी गर्न सकिरहेका थिएनन् ।
यही अवस्थालाई मध्यनजर गर्दै प्रदेश सरकारले मदनभण्डारी स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान स्थापना गरी हेटौडा अस्पताललाई प्रतिष्ठान मातहत ल्याई स्वास्थ्य शिक्षासहितको स्वास्थ्य सेवा दिन तयारी गरिरहेको छ । विगतमा जम्मा ५० शैयाको हेटौडा अस्पताल अहिले सुविधासम्पन्न अस्पतालमा परिणत भएको छ ।
३० करोडको …

चीनले सधैँ आफ्नो जनसांख्यिक तथ्याङ्कहरूको बारेमा गलत खबर फैलाएको छ र आधिकारिक तथ्याङ्कलाई चुनौती दिने जो कोहीका विरुद्धमा कारबाही गर्दै आएको छ। त्यसैले चीनमा देशको जनसङ्ख्याको वास्तविक आकार र वृद्धिको प्रक्षेपणका बारेमा लामा बहसहरू भएका छन्। तर भर्खरै, ठूला मात्रामा तथ्याङ्क चुहिँदा भारतको जनसङ्ख्याले सन् २०२३ मा चीनको जनसङ्ख्यालाई उछिन्ने देखिएको छ।  

चीनको आधिकारिक जनसांख्यिक तथ्याङ्कहरू व्यवस्थित रूपमा अधिक अनुमान गरिएको छ भन्ने सबैलाई थाहा भए पनि, अधिकारीहरूले तथ्याङ्क माथि प्रश्न उठाउने जो कोहीलाई पनि कारबाही गर्दै आएको छ। उदाहरणका लागि, मेरो पुस्तक ‘बिग कन्ट्री विथ एम्प्टी नेस्ट’ सन् २००७ मा प्रकाशित हुँदा तुरुन्तै प्रतिबन्ध लगाइएको थियो, किनभने यसले चीनमा …

‘आयुर्वेदिक औषधिले ढिलो काम गर्छ’ धेरैले यो कथन सुन्दै सुनाउँदै आएका छन्। यो विश्वासको हो वा भ्रम? यसको मापन आधार के होला? यस पटक यही विषयमा केन्द्रित सामग्री प्रस्तुत गरेको छु।

आयुर्वेदिक औषधिहरू ढिलो काम गर्छन् भन्दै गर्दा सोचनीय विषय के हो भने कति समयलाई ‘ढिलो’ भनिएको हो वा कति समयमा काम गर्यो भने ‘छिटो’ गरेको मानिएला ? वैज्ञानिक दृष्टिमा यो ढिलो र छिटो भनेको तुलनात्मक विषय हुन्। यो निरपेक्ष कुरा होइन। यसलाई सामान्यीकरण गरेर जनविश्वास निर्माण गरिनु गलत छ।

आयुर्वेदिक औषधीले ढिलो काम गर्छ भन्ने विषयको बहस एलोपेथी औषधिसँग तुलना गर्न …

यो महिनादेखि औषधीको प्याटेन्ट अधिकार समाप्त गरिएकाले मधुमेहविरुद्धको औषधी सिटीग्लिप्टीन सस्तो हुने देखिएको छ। यो औषधी अब  हालको मूल्यको एक तिहाइमा भारतमा उपलब्ध हुनेछ किनकी धेरै भारतीय फर्मास्युटिकल्सले औषधीको उत्पादन तत्काल शुरु गर्ने योजना बनाएका छन्। मधुमेहका अधिकांश औषधी भारतबाट आउने भएकाले नेपालमा पनि  त्यसको मूल्य एक तिहाइले घट्नु पर्छ।

सिटीग्लिप्टीन मधुमेह दोस्रो प्रकार- टाइप टु डायबिटिजको उपचारमा प्रयोग गरिन्छ। शरीरले इन्सुलिन उत्पादन वा सामान्य रूपमा प्रयोग नगरेपछि टाइप टु डायबिटिजमा रगतमा चिनीको मात्रा बढी हुन्छ।

मेटफर्मिन ( टाइप टु डायबिटिजको उपचारमा प्रयोग हुने औषधी ) जस्ता औषधीहरूबाट साइड इफेक्टको जोखिम रहेका वा शरिरमा राम्रो काम नगरेको अवस्थामा मानिसहरूको उपचारका …

खोटाङमा प्रसूति व्यथाले गम्भीर एक गर्भवतीको यही साता निःशुल्क हवाइ उद्धार गरियो। राष्ट्रपति महिला उत्थान कार्यक्रमको हेलिकोप्टरमार्फत खोटेहाङ गाउँपालिका ३ कटहरेकी १८ वर्षीया मेनुका विष्टको  उद्धार गरी सुविधा सम्पन्न अस्पताल पठाइएको हो।

उच्च रक्तचाप तथा कम्पनको समस्या देखिएपछि स्थानीय स्वाथ्य चौकीमा  उपचार सम्भव नहुने जनाउँदै स्वास्थ्य चौकीले उद्धारका लागि आग्रह गरेपछि  महिला बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक मन्त्रालयको  राष्ट्रपति महिला उत्थान कार्यक्रम समन्वय इकाइले  हेलिकोप्टरको व्यवस्था मिलाइदिएको थियो।

सोही जिल्लामा सुत्केरी व्यथाले स्वास्थ्य अवस्था गम्भीर बनेकी दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिका–२ की ३० वर्षीया शान्ता विकको पनि हेलिकोप्टरबाट उद्धार गरिएको थियो।

त्यस्तै बाजुराकी  बुढीनन्दा नगरपालिका ६ की २१ वर्षीय मनिषा भण्डारीलाई  स्थानीय …

६ देखि ११ वर्षका १,५८१ बालबालिकामा गरिएको एक अध्ययनले सहरी वातावरणीय विशेषताहरू र स्वस्थसँग सम्बन्धित बानी बीचको सम्बन्धका बारेमा अनुसन्धान गरिएको थियो।

जनसंख्या र सडक सञ्जाल कम भएको र धेरै वनस्पति भएको सहरी क्षेत्रमा बसोबास गर्ने बालबालिकाको स्वास्थ्य र व्यवहार राम्रो भएको पत्ता लागेको छ। बार्सिलोना इन्स्टिच्युट फर ग्लोबल हेल्थ (आईएस ग्लोबल) को नेतृत्वमा गरिएको एक अध्ययनमा यो कुरा पत्ता लागेको हो ।

धेरै प्राकृतिक ठाउँहरूले घेरिएका बालबालिकाहरू शारीरिक रूपमा बढी सक्रिय हुन्छन्, धेरै शारीरिक गतिविधिहरू समावेश गर्ने गतिविधिहरूमा बढी समय बिताउँछन्, धेरै घण्टा सुत्छन्,  अनि हिडेर वा साइकल चलाएर स्कुल जाने सम्भावना बढी भएको कुरा अध्ययनले पत्ता लगाएको छ।…