२०८० वैशाख ३०, शनिबार २०:५३

विश्वभरका पर्यटकलाई बुद्धजन्मस्थल लुम्बिनी भ्रमणको निम्तो दिँदै दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय ट्राभल मार्ट–२०२३ सातबुँदे लुम्बिनी घोषणापत्र जारी गर्दै सम्पन्न भएको छ।

गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनीमा आयोजित दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय बुद्धिस्ट ट्राभल मार्ट तथा बिमस्टेकको रजत जयन्ती समारोह सम्पन्न भएको हो।
नेपाल सरकार संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालय र नेपाल पर्यटन बोर्डको आयोजना, नेपाल एसोसियसन अफ टुर एन्ड ट्राभल (नाट्टा) को संयोजन तथा लुम्बिनी विकास कोष,नेपाल वायुसेवा निगमको सहकार्य एवं अन्य संघ संस्थाहरुको सहयोगमा लुम्बिनीमा मार्टको दोस्रो संस्करण आयोजना भएको थियो।

सन् २०२४ को मार्च २४ मा तेस्रो अन्तर्राष्ट्रिय बुद्धिस्ट ट्राभल मार्ट आयोजना गर्ने लुम्बिनी घोषणा पत्र सार्वजनिक गर्दै मार्ट सम्पन्न भएको हो। …

श्रीमती र म छिमेकी मुलुक भारत भ्रमणमा थियौँ। भ्रमणको उद्देश्य श्रीमतीलाई खुसी तुल्याउनु थियो। श्रीमतीले केही महिनायता माइत जान कर गर्दै आएकी थिइन् । भ्रमणको बहाना यो पनि बन्यो । अन्ततः हामी भारतको भेलाही पुरन्दारा पुग्यौँ । ससुराली पुगेका ज्वाइँको स्वागत नहुने कुरै भएन।

परिवारिक जमघटले ७५ वर्ष कटिसक्नुकी सासुआमा खुसी हुनुहुन्थ्यो। त्यही खुसीमा  मनपर्ने घोनसारीको भुजादेखि भान्टाको चोक्खा र सागलगायत खाना–नास्ताको मेसो मिलाउन थाल्नुभयो। समाचार, भलाकुरीकै क्रममा मैले ठूलो जेठानलाई बिहेबारीको कुरा चलाउँदै भने, ‘हजुरकी छोरीको पढाइ सकिएकाले बिहेका लागि केटा हेर्ने समय आयो। भन्नुहुन्छ भने नेपालतिर केटा हेर्थें।’

आफ्ना श्रीमान्को कुरा टिप्दै जेठानी भाउजूले झट्ट जबाफ फर्काउनु भो, …

छोरो गयो परदेश, बग्ने चौलानी,

आमा घरै रुने,

कहाँ जान्छ बग्न्या पानी,

कैको माया मानी। 

प्रसिद्ध गायक भोजराज भट्ट चौलानी खोलो र विदेश जाने छोरो र आमाको आँशुको कथा खुबै चलेको छ। किनकी सुदूरपश्चिम र कर्णालीका धेरै मानिसले आफ्नो जीवन चौलानी खोलाको पानीझैँ मान्छन्। जीवन पानीझैँ बगेको बगेकै छ तर कहाँ जाने हो थाहा छैन।

यो नियात्रा सुदूरपश्चिमको अछाम र कर्णालीको सल्यानका केही स्थानहरूमा आएका परिवर्तनको अध्ययनका लागि बैशाखको अन्तिम साता पत्रकारहरूको एउटा टोली त्यतातिर घुम्दै गर्दाखेरिको अनुभूतिमा आधारित छ। त्यही टोलीको एउटा सदस्य थियो यो पङ्तिकार।

बाटो हिड्ने वा गुड्ने क्रममा अनेक पटक खोलो तर्दा भोजराज भट्टको त्यही देउडा …

पर्साको पश्चिमी सिमानास्थित ठोरी गाउँपालिकाको आँखा उपचार केन्द्र भारतीयहरूको सहारा केन्द्र बन्दै गएको छ। भारतको बिहार तथा उत्तर प्रदेशको सिमावर्ती क्षेत्रमा कम अस्पताल र त्यसमा पनि आँखाको व्यवस्थित अस्पताल नभएका कारण यो अस्पताल भारतीयको सहारा बन्दै गएको हो।

२०७२ सालको विनाशकारी भूकम्पकै स्थापना भएको यो अस्पतालले प्रदान गर्ने गुणस्तरीय सेवाप्रति भारतीय बिरामी विश्वस्त हुन थालेका हुन्। यही विश्वासका कारण भारतको बिहार, पश्चिमी चम्पारणका आँखाका बिरामी आउने गरेका छन्। चम्पारणका भिखनाठोरी, अमोलवा, नरकटियागन्ज, बेतिया, बगहालगायत उत्तर प्रदेश राज्यका समेत बिरामीहरू आँखाका विभिन्न रोगको उपचारका लागि आउने गरेका छन्।

हीरालाल–सन्तुदेवी प्रधान नेत्र विज्ञान अध्ययन संस्थान भरतपुर आँखा अस्पतालद्वारा सञ्चालित यो आँखा केन्द्र …

जङ्गबहादुर राणा भनेको कुनै खास मानिस होइन। जङ्गबहादुर भनेको एउटा यस्तो चरित्र हो जसको कुनै ठेगान हुँदैन। उनले नेपालको सत्ता कब्जा गर्दा कुनै योजना बनाएका थिएनन्। तर उनले त आफ्नो जागिर जोगियोस् भनेर कोशिश मात्र गरेका थिए। उनको समयमा राजेन्द्र विक्रम राजा थिए। उनको कान्छी महारानी लक्ष्मीदेवीको हालीमुहाली चल्ने गर्दथ्यो। दरबारको चाल चलन सित भने जङ्गबहादुर राम्रो जानकार थिए। त्यसैले उनले कोतमा जाँदा आफ्ना भाइभतिजाहरूलाई हतियारमा सुसज्जित भएर आउनु भनेर अह्राएका थिए। कोतपर्व हुन सक्छ भन्ने छनक जङ्गबहादुरलाई थियो।

नेपालको आजको परिस्थितिले पनि त्यस्तै एउटा मानिस खोजिरहेको देखिन्छ। त्यो मानिस को हुन सक्छ, कहाँबाट आउँछ कसैले पनि भन्न सक्दैन। …

हर्क राई काफ्लेपाटी देखि पाथीभरासम्मको पाँच किलोमिटर उकालोमा दौडिरहेका छन्। उकालो चढ्न नसकेर बिसौनीमा सुस्ताइरहेका यात्रुलाई हौस्याउँदै छन्। उनी भन्छन्, ‘हिँड्न गाह्रो भएको भए हामी छौँ नि !’

हर्कजस्तै पाथीभराको गुराँस संरक्षण क्षेत्रको मनमोहक उकालोमा लोकगीत घन्काउँदै यसरी यात्रुलाई भरोसा दिने मानव ट्याक्सीको संख्या सयौँमा छ। पूर्वी नेपालको लोकप्रिय धार्मिकस्थल पाथीभरा देवीको दर्शन गर्न हिउँदको सिजनमा दिनमा ८ देखि १० हजार यात्र पुग्छन्। शुक्रबार र मंगलबार त यो संख्या अझै बढ्छ।

ताप्लेजुङ सदरमुकाम फुङलिङ नगरपालिका– १० मा पर्ने पाथीभरा देवीका कारण पूरै मेची पहाडमा पर्यटकीय गतिविधि बढेको छ। तर, त्यहाँ पुग्न सुविधाजनक सडक छैन। ताप्लेजुङको सुकेटार विमानस्थलदेखि काफ्लेपाटीसम्मको १० किलोमिटर …